Контрацепция: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ Тег: 2017 қайнарын өңдеу |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:VictorianPostcard.jpg|350px|нобай|Контрацепцияны насихаттайтын ашықхат, [[Англия]], [[XIX ғасыр]]]] |
|||
Контрацепция. |
|||
[[Сурет:23 674673M 001-detail.jpg|350px|нобай|Орта ғасырдағы [[Аборт|хирургиялық аборт]]]] |
|||
'''Контрацепция''' (жаңа латынның ''contraceptio'' — шектеу сөзінен шыққан, сондай-ақ '''тууды бақылау''' не '''фертилдікті бақылау''' деп те аталады) — [[Жүктілік|жүктілікті]] болдырмау әдісі не сол үшін қолданылатын құрылғы.<ref>{{cite web|title=Definition of Birth control|url=http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=53351|work=MedicineNet|accessdate=August 9, 2012|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120806234913/http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=53351|archivedate=August 6, 2012|df=mdy-all}}</ref> Тууды бақылау мәселесі ежелгі дәуірден белгілі, алайда оның тиімді әрі қауіпсіз әдістері тек [[XX ғасыр|20-ғасырда]] пайда болған.<ref name=Hopkins2010>{{cite book|last1=Hanson|first1=S.J.|last2=Burke|first2=Anne E.|year=2010|chapter=Fertility control: contraception, sterilization, and abortion|chapterurl=https://books.google.com/books?id=4Sg5sXyiBvkC&pg=PR232|editor1-last=Hurt|editor1-first=K. Joseph|editor2-last=Guile|editor2-first=Matthew W.|editor3-last=Bienstock|editor3-first=Jessica L.|editor4-last=Fox|editor4-first=Harold E.|editor5-last=Wallach|editor5-first=Edward E.|title=The Johns Hopkins manual of gynecology and obstetrics|edition=4th|location=Philadelphia|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|pages=382–395|isbn=978-1-60547-433-5}}</ref> Контрацепция әдістерін қолдану, жоспарлау және қолжетімді ету – отбасын жоспарлау боп саналады.<ref name=OED2012>{{cite book|url=http://www.oed.com/view/Entry/19395|title=Oxford English Dictionary|date= 2012|publisher=Oxford University Press}}</ref><ref name="WHO-health-topic">{{cite web|url=https://www.who.int/topics/family_planning/en/|title=Family planning|author=World Health Organization (WHO)|publisher=World Health Organization (WHO)|work=Health topics|accessdate=March 28, 2016|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160318195523/http://www.who.int/topics/family_planning/en/|archivedate=March 18, 2016|df=mdy-all}}</ref> Кей мәдениеттер контрацепцияны ақылақтық, діни не саяси тұрғыдан жағымсыз деп санап, оны шектеуге не тежеуге тырысады.<ref name=Hopkins2010 /> |
|||
Контрацепция жаратылымға қарсы уақытша түрде спериматозоид пен аналық жыныс клеткасы кездесу мүмкіндігін, яғни ұрықтануды болдырмауға бағытталған әдіс. |
|||
Тұрақты ұрықты болдырмау әдісімен (стерилизиция) салыстырғанда контрацепцияны еш қосымша әдістерсіз тыюға болады. Содан кейін ұрықтану да, қалыпты жүктілік пен туылу да бола береді. |
|||
==Контрацепция түрлері== |
==Контрацепция түрлері== |
||
*Контрацепцияның табиғи әдістері. Олар мүмкін делінген ұрықтану мерзімдерін есепке алу және осы күндері жыныстық қатынастарды болдырмауға негізделген. |
*Контрацепцияның табиғи әдістері. Олар мүмкін делінген ұрықтану мерзімдерін есепке алу және осы күндері жыныстық қатынастарды болдырмауға негізделген. |
||
16:33, 2020 ж. қарашаның 2 кезіндегі нұсқа
Контрацепция (жаңа латынның contraceptio — шектеу сөзінен шыққан, сондай-ақ тууды бақылау не фертилдікті бақылау деп те аталады) — жүктілікті болдырмау әдісі не сол үшін қолданылатын құрылғы.[1] Тууды бақылау мәселесі ежелгі дәуірден белгілі, алайда оның тиімді әрі қауіпсіз әдістері тек 20-ғасырда пайда болған.[2] Контрацепция әдістерін қолдану, жоспарлау және қолжетімді ету – отбасын жоспарлау боп саналады.[3][4] Кей мәдениеттер контрацепцияны ақылақтық, діни не саяси тұрғыдан жағымсыз деп санап, оны шектеуге не тежеуге тырысады.[2]
Контрацепция түрлері
- Контрацепцияның табиғи әдістері. Олар мүмкін делінген ұрықтану мерзімдерін есепке алу және осы күндері жыныстық қатынастарды болдырмауға негізделген.
- Механикалық әдіс, олар қолданылатын ерлер презервативтері, әйелдер қалпақшалары немесе жатыріші спиралдары.
- Гормоналды контрацепция немесе пилюлялар мен таблеткалар (түймедақтар).
Артықшылықтары
Егер дәрігермен кеңесу мүмкін болмаса, ерлер презервативін қолданған жөн, оларға қазір еш тапшылығы жоқ. Пезервативтердің тағы бір артықшылығы олар жыныстық жолмен таралатын аурулардың алдын алуда маңызы зор. Контрацепция уақытша түрде ұрықтануды болдырмайтын әдістердің бірі болып табылады.
Кемшіліктері
Төмен мөлшерлі препараттарды жиі қолданғанда қан кетулер немесе аменорея , дисменорея болады. Кейде жүрек айну, дене салмағы жоғарлауы және сүт бездерінің ауырсынуы болады. Бас ауру, ішінің ауруы, құсу басқа аурулармен байланысты болуы мүмкін. Таблеткаларды екі — үш рет қабылдағаннан кейін бұл көріністер жоғалып кетеді.Гормоналды заттар да берік қорғаныс тудырады, бірақ кейбір әйелдерде пилюля не таблеткалар аллергия туғызуы мүмкін, ал бұл өте қауіпті.
- ↑ Definition of Birth control. MedicineNet. Басты дереккөзінен мұрағатталған 6 тамыз 2012. Тексерілді, 9 тамыз 2012.
- ↑ a b Fertility control: contraception, sterilization, and abortion // The Johns Hopkins manual of gynecology and obstetrics — 4th. — Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins, 2010. — P. 382–395. — ISBN 978-1-60547-433-5.
- ↑ Oxford English Dictionary — Oxford University Press.
- ↑ World Health Organization (WHO) Family planning. Health topics. World Health Organization (WHO). Басты дереккөзінен мұрағатталған 18 наурыз 2016. Тексерілді, 28 наурыз 2016.