Температура: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Lord kainon (талқылау | үлесі) Жаңа бетте: 250px|thumb|right|[[Механикалық термометр]] '''Температура''' (латынша tempe... |
Lord kainon (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:Механический термометр.JPG|250px|thumb|right|[[Механикалық термометр]]]] |
[[Сурет:Механический термометр.JPG|250px|thumb|right|[[Механикалық термометр]]]] |
||
'''Температура''' (латынша temperatura – араластырылуға тиісті, өлшемдес болу, қалыпты күй) – [[макроскопикалық жүйе|макроскопикалық жүйенің]] [[термодинамика|термодинамикалық]] тепе-теңдік күйін сипаттайтын [[физикалық шама]]. Егер оқшауланған немесе тұйықталған жүйе термодинамикалық тепе-теңдік күйде болса, онда оқшауланған немесе тұйықталған жүйенің кез келген бөлігінде температура бірдей болады. Ал егер жүйе тепе-теңдік күйде болмаса, онда жылу (энергия) оның |
'''Температура''' (латынша temperatura – араластырылуға тиісті, өлшемдес болу, қалыпты күй) – [[макроскопикалық жүйе|макроскопикалық жүйенің]] [[термодинамика|термодинамикалық]] тепе-теңдік күйін сипаттайтын [[физикалық шама]]. Егер оқшауланған немесе тұйықталған жүйе термодинамикалық тепе-теңдік күйде болса, онда оқшауланған немесе тұйықталған жүйенің кез келген бөлігінде температура бірдей болады. Ал егер жүйе тепе-теңдік күйде болмаса, онда жылу (энергия) оның температурасы жоғары бөлігінен температурасы төмен бөлігіне қарай ауысып, белгілі бір уақыт өткеннен кейін жүйенің барлық бөліктеріндегі температура өзара теңеседі. [[Молекула кинетикалық теория]] тұрғысынан тепе-теңдіктегі жүйенің температурасы сол жүйені құрайтын атомдардың, молекулалардың, т.б. бөлшектердің жылулық қозғалысының қарқындылығын сипаттайды. Мысалы, классикалық статистикалық физиканың заңдарымен сипатталатын жүйе үшін бөлшектердің жылулық қозғалысының орташа кинетикалық энергиясы жүйенің абсолют температурасына тура пропорционал болады. Бұл жағдайда температура дененің жылыну (қызу) дәрежесін сипаттайды. Жалпы жағдайда температура жүйе энергиясының энтропия бойынша алынған туындысымен анықталады және ол әрқашан оң болады. Осылай анықталған температура абсолют температура немесе [[термодинамикалық шкала]] температурасы деп аталады. Бірліктердің халықаралық жүйесінде абсолют температураның бірлігіне [[кельвин]] (К) қабылданған. Көп жағдайда температураны [[Цельсий]] шкаласы (t) бойынша өлшейді. Ал t және Т бір-бірімен: t=T-273,15К теңдігі арқылы байланысқан (мұнда Цельсий градусы кельвинге тең). Дене температурасы [[термометр]] арқылы өлшенеді. |
||
<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 8-том</ref> |
|||
==Сілтемелер== |
|||
<references /> |
|||
{{stub}} |
|||
{{wikify}} |
|||
[[Санат:Физика]] |
00:29, 2011 ж. маусымның 23 кезіндегі нұсқа
Температура (латынша temperatura – араластырылуға тиісті, өлшемдес болу, қалыпты күй) – макроскопикалық жүйенің термодинамикалық тепе-теңдік күйін сипаттайтын физикалық шама. Егер оқшауланған немесе тұйықталған жүйе термодинамикалық тепе-теңдік күйде болса, онда оқшауланған немесе тұйықталған жүйенің кез келген бөлігінде температура бірдей болады. Ал егер жүйе тепе-теңдік күйде болмаса, онда жылу (энергия) оның температурасы жоғары бөлігінен температурасы төмен бөлігіне қарай ауысып, белгілі бір уақыт өткеннен кейін жүйенің барлық бөліктеріндегі температура өзара теңеседі. Молекула кинетикалық теория тұрғысынан тепе-теңдіктегі жүйенің температурасы сол жүйені құрайтын атомдардың, молекулалардың, т.б. бөлшектердің жылулық қозғалысының қарқындылығын сипаттайды. Мысалы, классикалық статистикалық физиканың заңдарымен сипатталатын жүйе үшін бөлшектердің жылулық қозғалысының орташа кинетикалық энергиясы жүйенің абсолют температурасына тура пропорционал болады. Бұл жағдайда температура дененің жылыну (қызу) дәрежесін сипаттайды. Жалпы жағдайда температура жүйе энергиясының энтропия бойынша алынған туындысымен анықталады және ол әрқашан оң болады. Осылай анықталған температура абсолют температура немесе термодинамикалық шкала температурасы деп аталады. Бірліктердің халықаралық жүйесінде абсолют температураның бірлігіне кельвин (К) қабылданған. Көп жағдайда температураны Цельсий шкаласы (t) бойынша өлшейді. Ал t және Т бір-бірімен: t=T-273,15К теңдігі арқылы байланысқан (мұнда Цельсий градусы кельвинге тең). Дене температурасы термометр арқылы өлшенеді. [1]
Сілтемелер
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 8-том
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |