Меркурий (ғаламшар): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Kwamikagami (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 2-жол: | 2-жол: | ||
| bgcolour = #D8BBA6 |
| bgcolour = #D8BBA6 |
||
| name = Меркурий |
| name = Меркурий |
||
| symbol = [[Сурет:mercury symbol.svg|25px|Astronomical symbol of mercury]] |
| symbol = [[Сурет:mercury symbol (bold).svg|25px|Astronomical symbol of mercury]] |
||
| image = [[Сурет:Reprocessed Mariner 10 image of Mercury.jpg|240px|Mercury]] |
| image = [[Сурет:Reprocessed Mariner 10 image of Mercury.jpg|240px|Mercury]] |
||
| caption = Mariner 10 ғарыш жабдығы арқылы жасалған Болпан көрінісі |
| caption = Mariner 10 ғарыш жабдығы арқылы жасалған Болпан көрінісі |
||
16:05, 2021 ж. желтоқсанның 19 кезіндегі нұсқа
 Mariner 10 ғарыш жабдығы арқылы жасалған Болпан көрінісі | ||||||||||
| Орбиталық сипаттамасы | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дәуірі J2000 | ||||||||||
| Афелиі: | 69,817,079 km 0.466 698 35 AU | |||||||||
| Перигелиі: | 46,001,272 km 0.307 499 51 AU | |||||||||
| Үлкен жарты осі: | 57,909,176 km 0.387 098 93 AU | |||||||||
| Орбиталық шеңбері: | ~360,000,000 km (2.406 AU) | |||||||||
| Эксцентриситет: | 0.205 630 69 | |||||||||
| Жұлдыздық мезгілі: | 87.969 34 d (0.240 846 9 a) | |||||||||
| Ауытқы мезгілі: | 115.8776 d | |||||||||
| Орташа орбит. жылд-ғы: | 47.36 km/s | |||||||||
| Ең көп орбит. жылд-ғы: | 58.98 km/s | |||||||||
| Ең аз орбит. жылд-ғы: | 38.86 km/s | |||||||||
| Орбитаның қиғаштығы: | 7.004 87° (3.38° to Sun’s equator) | |||||||||
| Үдемелі түйін бойлығы: | 48.331 67° | |||||||||
| Перигелий аргументі: | 29.124 78° | |||||||||
| Серіктері: | None | |||||||||
| Физикалық сипаттамалары | ||||||||||
| Экваторлық радиусы: | 2439.7 km (0.383 Жер (ғаламшар)) | |||||||||
| Бет ауқымы: | 7.5×107 km² (0.147 Earths) | |||||||||
| Деңгейі: | 6.083×1010 km³ (0.056 Earths) | |||||||||
| Массасы: | 3.302×1023 kg (0.055 Earths) | |||||||||
| Тығыздығы: | 5.427 g/cm³ | |||||||||
| Экватордағы еркін түсу үдеуі: | 3.701 m/s² (0.377 g) | |||||||||
| жыту жылдамдығы: | 4.249 km/s | |||||||||
| Жұлдыздық айналым мезгілі: | 58.6462 day (58 d 15.5088 h) | |||||||||
| Экватордағы айналым тездігі: | 10.892 km/h (at the equator) | |||||||||
| Біліктік еңкейісі: | ~0.01° | |||||||||
| Солтүстік полюстің оң үдемелігі: | 18 h 44 min 2 s (281.01°)1 | |||||||||
| Солтүстік полюстің ауытқылауы: | 61.45° | |||||||||
| Альбедо: | 0.10-0.12 | |||||||||
| Беттік темп-сы: 0°N, 0°W 85°N, 0°W |
| |||||||||
| Атмосферасы | ||||||||||
| Беттік қысымы: | trace | |||||||||
| Құрамы: | 31.7% Potassium 24.9% Sodium 9.5% Atomic Oxygen 7.0% Argon 5.9% Helium 5.6% Molecular Oxygen 5.2% Nitrogen 3.6% Carbon dioxide 3.4% Water 3.2% Hydrogen | |||||||||
.svg){kind=small}
Болпан немесе Меркурий немесе Шолпан, Таңшолпан, Кіші Шолпан — Күнге ең жақын және Күн жүйесінің 1-ең кіші ғаламшары. Күнді 88 тәулік ішінде айналып шығады. Ал өз белін ұзақ уақыт 59 тəулікте айналып шығады, Болпанның бір тәулігі Жердің 176 тәулігіне сәйкес. Болпанды бақылау өте қиын. Бетіндегі температура күндіз +400 дәреже болса, түнде -200 градусқа барады.Яғни түн жағында қар жауады. дәрежеге төмендейді. Болпанның үстінде бұлттар жоқ, соңдықтан ғаламшарда жуан атмосфера жоқ. Аспаны қараңғы, жұлдыздар Болпаннан жарық көрінеді, Күн үлкен тәжі бар шар сияқты көрінеді. Меркурийдің беткі қабаты құлаған метеориттерден пайда болған кратерлермен жабылған. Шолпанды әлемде "Меркурий" деп атайды, бұл атау көне юнанның Гермес құдайының мадағына берілген. Күннен орташа қашықт. 0,387 а.б. (58 млн. км), Күнді айналу периоды 88 тәулік, өз осінен айналу периоды 58,6 тәулік, орташа диам. 4878 км, массасы 3,31023 кг; өте сирек атмосферасының құрамында Ar, Ne, He бар. М. беті сыртта. Меркурий ежелгі римдіктердің құдайы болды.
Меркурий күнге ең жақын планета болғандықтан оны бақылау өте қиын. Әйтсе де, соңғы радиобақылаулардың мәліметтері бойынша, Меркурийдің өте баяу айналатыны анықталды, яғни бұл планетадағы тәулік шамамен жердегі 176 тәулікке тең. Бірақ ол күнге жақын орналасқандықтан, оның орбитасы жерге қарағанда кіші. Меркурий өлшемдері жағынан да, массасы жағынан да, кішкене болғандықтан, ол өзінің айналасындағы атмосфераны тұрақты ұстай алмайды.
| ||||||||||||||||||||||
