Ұлттар Лигасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Тег: Mobile edit Mobile web edit
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit
 
49-жол: 49-жол:
}}
}}
'''Ұлттар Лигасы''' ({{lang-en|League of Nations}}, {{lang-fr|Société des Nations}}, {{lang-es|Sociedad de las Naciones}}) —
'''Ұлттар Лигасы''' ({{lang-en|League of Nations}}, {{lang-fr|Société des Nations}}, {{lang-es|Sociedad de las Naciones}}) —
халықтар арасында әріптестікті дамытып, олардың бейбітшілігі мен қауіпсіздігінің кепілі болуды мақсат тұтатын халықаралық ұйым. [[1919]]-[[1920]] жылдары [[Париж]] бейбіт конференциясында құрылған ''''Ұлттар Лигасының Жарғысы'''' бастапқыда 44 мемлекетпен, оның ішінде соғыста Антанта жағында болған 31 мемлекетпен және соғыста бейтараптық ұстанған 13 мемлекетпен бекітілді. [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]] [[Ұлттар Лигасы]]ның Жарғысын бекітпей, оның құрамына кірмей қалды.
халықтар арасында әріптестікті дамытып, олардың бейбітшілігі мен қауіпсіздігінің кепілі болуды мақсат тұтатын халықаралық ұйым. [[1920 жыл]]ы [[Версаль бейбіт келісімі]] конференциясында құрылған ''Ұлттар Лигасының Жарғысы'' бастапқыда 44 мемлекетпен, оның ішінде соғыста Антанта жағында болған 31 мемлекетпен және соғыста бейтараптық ұстанған 13 мемлекетпен бекітілді. [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]] Ұлттар Лигасының Жарғысын бекітпей, оның құрамына кірмей қалды.


Ұлттар Лигасының негізгі органдары Ұлттар Лигасының [[Ассамблея]] және Кеңесі болды. Ұлттар Лигасында дербес ұйымдар дәрежесінде халықаралық әділ соттың Тұрақты палатасы, Халықаралық еңбек ұйымы және тағы басқаны құрылды. Ұлттар Лигасының негізгі органдары [[Женева]]да ([[Швейцария]]) орналасты.
Ұлттар Лигасының негізгі органдары Ұлттар Лигасының [[Ассамблея]] және Кеңесі болды. Ұлттар Лигасында дербес ұйымдар дәрежесінде халықаралық әділ соттың Тұрақты палатасы, Халықаралық еңбек ұйымы және тағы басқаны құрылды. Ұлттар Лигасының негізгі органдары [[Женева]]да ([[Швейцария]]) орналасты.
55-жол: 55-жол:
Мұндай ауқымдағы халықаралық ұйымның құрылуының негізгі алғышарттары Бүкіләлемдік пошта одағы (1874 жылы негізі қаланған), [[Қызыл Крест]], [[Гаага]] конференциялары және Тұрақты арбитражды сот ([[Гаага]]лық [[трибунал]]) сияқты [[ұйым]]дар болды. Ұлттар Лигасы I дүниежүзілік соғыстың аяқ шенінде [[Ян Шмутц]], лорд [[Роберт Сесил]], [[Леон Буржуа]] сынды көрнекті саясаткерлер, қоғам қайраткерлерінің идеяларының іс жүзіне асуымен болды.
Мұндай ауқымдағы халықаралық ұйымның құрылуының негізгі алғышарттары Бүкіләлемдік пошта одағы (1874 жылы негізі қаланған), [[Қызыл Крест]], [[Гаага]] конференциялары және Тұрақты арбитражды сот ([[Гаага]]лық [[трибунал]]) сияқты [[ұйым]]дар болды. Ұлттар Лигасы I дүниежүзілік соғыстың аяқ шенінде [[Ян Шмутц]], лорд [[Роберт Сесил]], [[Леон Буржуа]] сынды көрнекті саясаткерлер, қоғам қайраткерлерінің идеяларының іс жүзіне асуымен болды.


Егер бастапқыда Ұлттар Лигасының мүшелері I дүниежүзілік соғыста жеңіске жеткен елдер ([[Америка Құрама Штаттары|АҚШтан]] өзге), сондай-ақ бейтарап елдердің көпшілігі болса, кейінірек басқа мемлекеттер де кірді: [[Болгария]] ([[1920]]), [[Австрия]] ([[1920]]), [[Венгрия]] ([[1922]]), [[Германия]] ([[1926]]), [[Мексика]] ([[1931]]), [[Түркия]] ([[1932]]). 1930-шы жылдары ортасында [[Германия]], [[Италия]] және [[Жапония]] тарапынан қауіптің өсуіне байланысты Ұлттар Лигасының 30 мүшемемлекеті КСРО-ға ұйымға кіруге ұсыныс жасады. [[1934]] жылы 18 қыркүйекте КСРО Ұлттар Лигасына мүше болып, Кеңесте тұрақты орын алды (1939-1940 кеңестік-финляндиялық соғыстың басталуынан кейін [[Ұлыбритания]] мен [[Франция]]ның бастамасымен Ұлттар Лигасы Кеңесі 1939 жылы 14 желтоқсанда КСРОны құрамынан шығару жөнінде шешім қабылдады).
Егер бастапқыда Ұлттар Лигасының мүшелері I дүниежүзілік соғыста жеңіске жеткен елдер (АҚШ-тан өзге), сондай-ақ бейтарап елдердің көпшілігі болса, кейінірек басқа мемлекеттер де кірді: [[Болгария]] (1920), [[Австрия]] (1920), [[Венгрия]] (1922), [[Германия]] (1926), [[Мексика]] (1931), [[Түркия]] (1932). 1930-шы жылдары ортасында [[Германия]], [[Италия]] және [[Жапония]] тарапынан қауіптің өсуіне байланысты Ұлттар Лигасының 30 мүше мемлекеті [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]]-ға ұйымға кіруге ұсыныс жасады. 1934 жылы 18 қыркүйекте КСРО Ұлттар Лигасына мүше болып, Кеңесте тұрақты орын алды (1939-1940 кеңестік-финляндиялық соғыстың басталуынан кейін [[Ұлыбритания]] мен [[Франция]]ның бастамасымен Ұлттар Лигасы Кеңесі 1939 жылы 14 желтоқсанда КСРО-ны құрамынан шығару жөнінде шешім қабылдады).
<br />&nbsp;&nbsp;Қызметінің бастапқы жылдарында Ұлттар Лигасы бірқатар халықаралық дауларды шешті. Ұлттар Лигасы босқындарға көмек көрсетіп, құлдар сатуды, опиум сатуды ауыздықтап, алғаш рет қоғамдық денсаулық сақтау жағдайына зерттеу жүргізді, мұқтаж елдерге қаржылай көмек көрсетті, еңбек және жұмыспен қамту саласында халықаралық әріптестікті дамытты.


Қызметінің бастапқы жылдарында Ұлттар Лигасы бірқатар халықаралық дауларды шешті. Ұлттар Лигасы босқындарға көмек көрсетіп, құлдар сатуды, опиум сатуды ауыздықтап, алғаш рет қоғамдық денсаулық сақтау жағдайына зерттеу жүргізді, мұқтаж елдерге қаржылай көмек көрсетті, еңбек және жұмыспен қамту саласында халықаралық әріптестікті дамытты.
Алайда уақыт өте келе ұйым қызметінің тиімділігі күн санап төмендей берді. 1940 жылы Ұлттар Лигасы іс жүзінде өз қызметін тоқтатты. Халықаралық еңбек ұйымы (ХЕҮ) Ұлттар Лигасынан дербес қызметін жалғастыра берді, кейіннен [[Біріккен Ұлттар Ұйымы|БҰҰ]] жүйесінің арнайы мекемелерінің бірі болды. Ресми түрде Ұлттар Лигасы 1946 жылы сәуірде арнайы шақырылған [[Ассамблея]]ның шешіміне сәйкес өз жұмысын тоқтатты.


Алайда уақыт өте келе ұйым қызметінің тиімділігі күн санап төмендей берді. 1940 жылы Ұлттар Лигасы іс жүзінде өз қызметін тоқтатты. [[Халықаралық еңбек ұйымы]] (ХЕҮ) Ұлттар Лигасынан дербес қызметін жалғастыра берді, кейіннен Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесінің арнайы мекемелерінің бірі болды. Ресми түрде Ұлттар Лигасы 1946 жылы сәуірде арнайы шақырылған Ассамблеяның шешіміне сәйкес өз жұмысын тоқтатты.
Ұлттар Лигасы - [[Біріккен Ұлттар Ұйымы|БҰҰ]] құрылуына негіз болған, егемен мемлекеттердің халықаралық ұйымының алғашқы үлгісі. Ұлттар Лигасын құру тәжірибесі басқа ұйымдарды құруда қолданылды.

Ұлттар Лигасы [[Біріккен Ұлттар Ұйымы|БҰҰ]] құрылуына негіз болған, егемен мемлекеттердің халықаралық ұйымының алғашқы үлгісі. Ұлттар Лигасын құру тәжірибесі басқа ұйымдарды құруда қолданылды.


== Тағы қараңыз ==
== Тағы қараңыз ==

02:51, 2022 ж. маусымның 6 кезіндегі соңғы нұсқа

Ұлттар Лигасы
ағылш. League of Nations
фр. Société des Nations
итал. Società delle Nazioni
жапон. 國際連盟

Лига эмблемасы

Ұлттар Лигасының бүкіл тарихында (1920-45) барлық мүшелерін көрсететін әлемнің динамикалық картасы. Көк түстегі колониялар, қызғылт сары түсті мандатталған аумақтар

Ұйым түрі:

Үкіметаралық халықаралық ұйымдар

Ресми тілдері:

ағылшынша және французша

Басшылары

19201933:
Ұлыбритания Джеймс Эрик Драммонд
19331940:
Франция Жозеф Луи Анн Авеноль
19401946:
Ирландия Шон Лестер

Құрылуы
Версаль бейбіт келісімі

10 қаңтар 1920 жылы

Алғашқы отырыс

16 қаңтар 1920 жылы

Ыдырау
Тарату

20 сәуір 1946 жылы

Ортаққор логотипі Ұлттар Лигасы Ортаққорда

Ұлттар Лигасы (ағылш. League of Nations, фр. Société des Nations, ис. Sociedad de las Naciones) — халықтар арасында әріптестікті дамытып, олардың бейбітшілігі мен қауіпсіздігінің кепілі болуды мақсат тұтатын халықаралық ұйым. 1920 жылы Версаль бейбіт келісімі конференциясында құрылған Ұлттар Лигасының Жарғысы бастапқыда 44 мемлекетпен, оның ішінде соғыста Антанта жағында болған 31 мемлекетпен және соғыста бейтараптық ұстанған 13 мемлекетпен бекітілді. АҚШ Ұлттар Лигасының Жарғысын бекітпей, оның құрамына кірмей қалды.

Ұлттар Лигасының негізгі органдары Ұлттар Лигасының Ассамблея және Кеңесі болды. Ұлттар Лигасында дербес ұйымдар дәрежесінде халықаралық әділ соттың Тұрақты палатасы, Халықаралық еңбек ұйымы және тағы басқаны құрылды. Ұлттар Лигасының негізгі органдары Женевада (Швейцария) орналасты.

Мұндай ауқымдағы халықаралық ұйымның құрылуының негізгі алғышарттары Бүкіләлемдік пошта одағы (1874 жылы негізі қаланған), Қызыл Крест, Гаага конференциялары және Тұрақты арбитражды сот (Гаагалық трибунал) сияқты ұйымдар болды. Ұлттар Лигасы I дүниежүзілік соғыстың аяқ шенінде Ян Шмутц, лорд Роберт Сесил, Леон Буржуа сынды көрнекті саясаткерлер, қоғам қайраткерлерінің идеяларының іс жүзіне асуымен болды.

Егер бастапқыда Ұлттар Лигасының мүшелері I дүниежүзілік соғыста жеңіске жеткен елдер (АҚШ-тан өзге), сондай-ақ бейтарап елдердің көпшілігі болса, кейінірек басқа мемлекеттер де кірді: Болгария (1920), Австрия (1920), Венгрия (1922), Германия (1926), Мексика (1931), Түркия (1932). 1930-шы жылдары ортасында Германия, Италия және Жапония тарапынан қауіптің өсуіне байланысты Ұлттар Лигасының 30 мүше мемлекеті КСРО-ға ұйымға кіруге ұсыныс жасады. 1934 жылы 18 қыркүйекте КСРО Ұлттар Лигасына мүше болып, Кеңесте тұрақты орын алды (1939-1940 кеңестік-финляндиялық соғыстың басталуынан кейін Ұлыбритания мен Францияның бастамасымен Ұлттар Лигасы Кеңесі 1939 жылы 14 желтоқсанда КСРО-ны құрамынан шығару жөнінде шешім қабылдады).

Қызметінің бастапқы жылдарында Ұлттар Лигасы бірқатар халықаралық дауларды шешті. Ұлттар Лигасы босқындарға көмек көрсетіп, құлдар сатуды, опиум сатуды ауыздықтап, алғаш рет қоғамдық денсаулық сақтау жағдайына зерттеу жүргізді, мұқтаж елдерге қаржылай көмек көрсетті, еңбек және жұмыспен қамту саласында халықаралық әріптестікті дамытты.

Алайда уақыт өте келе ұйым қызметінің тиімділігі күн санап төмендей берді. 1940 жылы Ұлттар Лигасы іс жүзінде өз қызметін тоқтатты. Халықаралық еңбек ұйымы (ХЕҮ) Ұлттар Лигасынан дербес қызметін жалғастыра берді, кейіннен Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесінің арнайы мекемелерінің бірі болды. Ресми түрде Ұлттар Лигасы 1946 жылы сәуірде арнайы шақырылған Ассамблеяның шешіміне сәйкес өз жұмысын тоқтатты.

Ұлттар Лигасы — БҰҰ құрылуына негіз болған, егемен мемлекеттердің халықаралық ұйымының алғашқы үлгісі. Ұлттар Лигасын құру тәжірибесі басқа ұйымдарды құруда қолданылды.

Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]