Кварц: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
6-жол: | 6-жол: | ||
<references/>[[Қазақ энциклопедиясы]], 4-том |
<references/>[[Қазақ энциклопедиясы]], 4-том |
||
[[ar:مرو (معدن)]] |
|||
[[ast:Cuarzu]] |
|||
[[bs:Kvarc]] |
|||
[[bg:Кварц]] |
|||
[[ca:Quars]] |
|||
[[cs:Křemen]] |
|||
[[da:Kvarts]] |
|||
[[de:Quarz]] |
|||
[[et:Kvarts]] |
|||
[[el:Χαλαζίας]] |
|||
[[en:Quartz]] |
|||
[[es:Cuarzo]] |
|||
[[eo:Kvarco]] |
|||
[[fa:کوارتز]] |
|||
[[fr:Quartz (minéral)]] |
|||
[[ga:Grianchloch]] |
|||
[[gl:Cuarzo]] |
|||
[[ko:석영]] |
|||
[[hi:क्वार्ट्ज]] |
|||
[[hr:Kvarc]] |
|||
[[io:Quarco]] |
|||
[[id:Kuarsa]] |
|||
[[is:Kvars]] |
|||
[[it:Quarzo]] |
|||
[[he:קוורץ]] |
|||
[[kn:ಸ್ಫಟಿಕ ಶಿಲೆ]] |
|||
[[ka:კვარცი]] |
|||
[[lv:Kvarcs]] |
|||
[[lb:Quarz]] |
|||
[[lt:Kvarcas]] |
|||
[[hu:Kvarc]] |
|||
[[mk:Кварц]] |
|||
[[ms:Kuarza]] |
|||
[[mwl:Quartzo]] |
|||
[[nl:Kwarts]] |
|||
[[ja:石英]] |
|||
[[no:Kvarts]] |
|||
[[nn:Kvarts]] |
|||
[[pl:Kwarc]] |
|||
[[pt:Quartzo]] |
|||
[[ro:Cuarț]] |
|||
[[ru:Кварц]] |
|||
[[sah:Кварц]] |
|||
[[scn:Quarzu]] |
|||
[[simple:Quartz]] |
|||
{{stub}} |
{{stub}} |
||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
15:23, 2011 ж. шілденің 7 кезіндегі нұсқа
Кварц,шынытас – табиғатта ең көп таралған тау жынысын түзуші минерал. Оксидтер класына жатады, химиялық формуласы SіO2. Кварцтың 12 полиморфтық түрі анықталған. Оның ішінде негізгілері – =K. (тригональдік сингонияда, төмен температуралы), =K. (гексагональдік сингонияда, жоғары температуралы), 2 – тридимит (гексагональдік), b – кристобалит(кубтық). Кварц әр түрлі жыныстарда ксеноморфты агрегаттар, ұсақ түйірлі масса, жеке, қосарланған кристалдар, друзалар түрінде кездеседі. Табиғатта салмағы 40 т-дай кварц кристалдары табылған. Кварцтың қаттылығы 7, меншікті салмағы 2,6 г/см3, балқу температурасы 1710С, шыныша жылтыр, ультракүлгін сәулені жақсы өткізеді, пьезоэлектрлік қасиеті бар. Түсіне байланысты кварц әр түрлі аталады: оның таза, мөлдір, ашық түсті ақаусыз кристалы асыл тас қатарына жатады. Олар: тау хрусталі (мөлдір), аметист (күлгін көк),раухтопаз (көкшіл, мөлдір), морион (қара), аквамарин (сарғылт, күрең, қызыл), цитрин (алтындай сары), празем (мөлдір жасыл), т.б. Кварц дала шпаттары, слюдалар сияқты минералдармен бірге магматекті қышқыл жыныстардың, гидротермальдік желілердің, пегматиттердің,метаморфтық жыныстардың басты жыныс құраушы минералы ретінде кең тараған. Кварцтың әсем түстілері зергерлік бұйымдар жасауға, түссіз, мөлдір таза кристалдары оптикалық аспаптар, ал кейбіреулері (агат) дәлдігі жоғары механизмдердің бөлшектерін (призма, ось, тірек, т.б.) жасау үшін, пьезооптикалық ақаусыз ірі кристалдар радиотехникада пайдаланылады. Кварцтан қышқылға, отқа және химиялық әсерлерге шыдамды берік ыдыс, кварц лампасы, абразиялық материалдар даярланады. Шыны, керамика өндірісінде, металлургияда кварцты флюс ретінде пайдаланады. [1]
Пайдаланылған әдебиет:
- ↑ Қазақ энциклопедиясы
Қазақ энциклопедиясы, 4-том
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |