Парагвай: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
20-жол: 20-жол:
{{wikify}}
{{wikify}}
[[Санат:География]]
[[Санат:География]]

[[ace:Paraguay]]
[[af:Paraguay]]
[[als:Paraguay]]
[[ar:باراغواي]]
[[an:Paraguai]]
[[frp:Paragoayi]]
[[ast:Paraguái]]
[[gn:Paraguái]]
[[ay:Parawayi]]
[[az:Paraqvay]]
[[bn:প্যারাগুয়ে]]
[[zh-min-nan:Paraguay]]
[[be:Парагвай]]
[[be-x-old:Парагвай]]
[[bcl:Paraguay]]
[[bi:Paraguay]]
[[bar:Paraguay]]
[[bo:པ་ར་གུ་ཡེ།]]
[[bs:Paragvaj]]
[[br:Paraguay]]
[[bg:Парагвай]]
[[ca:Paraguai]]
[[cv:Парагвай]]
[[ceb:Paraguay]]
[[cs:Paraguay]]
[[co:Paraguay]]
[[cy:Paraguay]]
[[da:Paraguay]]
[[pdc:Paraguay]]
[[de:Paraguay]]
[[dv:ޕެރަގުއޭ]]
[[dsb:Paraguay]]
[[et:Paraguay]]
[[el:Παραγουάη]]
[[en:Paraguay]]
[[es:Paraguay]]
[[eo:Paragvajo]]
[[ext:Paraguai]]
[[eu:Paraguai]]
[[ee:Paraguay]]
[[fa:پاراگوئه]]
[[hif:Paraguay]]
[[fo:Paraguei]]
[[fr:Paraguay]]
[[fy:Paraguay]]
[[ga:Paragua]]
[[gv:Yn Pharaguay]]
[[gag:Paragvay]]
[[gd:Paraguaidh]]
[[gl:Paraguai - Paraguay]]
[[hak:Pâ-lâ-kûi]]
[[xal:Парагаймудин Орн]]
[[ko:파라과이]]
[[hy:Պարագվայ]]
[[hi:पैराग्वे]]
[[hr:Paragvaj]]
[[io:Paraguay]]
[[ilo:Paraguay]]
[[bpy:পারাগুয়ে]]
[[id:Paraguay]]
[[ie:Paraguay]]
[[os:Парагвай]]
[[is:Paragvæ]]
[[it:Paraguay]]
[[he:פרגוואי]]
[[jv:Paraguay]]
[[kl:Paraguay]]
[[kn:ಪೆರಗ್ವೆ]]
[[pam:Paraguay]]
[[ka:პარაგვაი]]
[[ks:पेरेग्वाय]]
[[kw:Paragway]]
[[rw:Paragwe]]
[[sw:Paraguay]]
[[ht:Paragwe]]
[[ku:Paraguay]]
[[la:Paraquaria]]
[[lv:Paragvaja]]
[[lb:Paraguay]]
[[lt:Paragvajus]]
[[lij:Paraguay]]
[[ln:Palagway]]
[[jbo:paraguais]]
[[lmo:Paraguay]]
[[hu:Paraguay]]
[[mk:Парагвај]]
[[ml:പരഗ്വെ]]
[[mr:पेराग्वे]]
[[arz:باراجواى]]
[[ms:Paraguay]]
[[mn:Парагвай]]
[[nah:Paraguay]]
[[mrj:Парагвай]]
[[nl:Paraguay]]
[[ne:पाराग्वाइ]]
[[ja:パラグアイ]]
[[nap:Paraguay]]
[[frr:Paraguay]]
[[no:Paraguay]]
[[nn:Paraguay]]
[[nov:Paraguay]]
[[oc:Paraguai]]
[[mhr:Парагвай]]
[[uz:Paragvay]]
[[pnb:پیراگوۓ]]
[[pap:Paraguay]]
[[pms:Paraguay]]
[[nds:Paraguay]]
[[pl:Paragwaj]]
[[pt:Paraguai]]
[[crh:Paragvay]]
[[ro:Paraguay]]
[[rm:Paraguay]]
[[qu:Parawayi]]
[[ru:Парагвай]]
[[sah:Парагуай]]
[[se:Paraguay]]
[[sa:पेरेग्वाय]]
[[sco:Paraguay]]
[[sq:Paraguai]]
[[simple:Paraguay]]
[[sk:Paraguaj]]
[[sl:Paragvaj]]
[[szl:Paragwaj]]
[[so:Paraguay]]
[[ckb:پاراگوای]]
[[sr:Парагвај]]
[[sh:Paragvaj]]
[[fi:Paraguay]]
[[sv:Paraguay]]
[[tl:Paraguay]]
[[ta:பராகுவே]]
[[tt:Парагвай]]
[[tet:Paraguai]]
[[th:ประเทศปารากวัย]]
[[tg:Парагвай]]
[[tr:Paraguay]]
[[uk:Парагвай]]
[[ur:پیراگوئے]]
[[ug:پاراگۋاي]]
[[vec:Paraguay]]
[[vi:Paraguay]]
[[vo:Paragvän]]
[[fiu-vro:Paraguay]]
[[war:Paraguay]]
[[wo:Paraguwaay]]
[[wuu:巴拉圭]]
[[yi:פאראגוויי]]
[[yo:Paragúáì]]
[[zh-yue:巴拉圭]]
[[diq:Paraguay]]
[[bat-smg:Paragvajos]]
[[zh:巴拉圭]]

01:09, 2011 ж. шілденің 9 кезіндегі нұсқа

A.
Парагвай.

Парагвай, Парагвай Республикасы[1][2] — Оңтүстік Американың орталық бөлігінде орналасқан мемлекет.

  • Жер аумағы 406,8 мың км2. Халқы 5,7 млн. (2001).
  • Тұрғындарының басым бөлігі метистер (95%), сонымен бірге испандар, итальяндар, португалдар тұрады.
  • Ресми тілі — испан тілі.
  • Халқының көпшілігі (90%) христиан дінінің католик тармағын ұстанады.
  • Астанасы — Асунсьон қаласы Мемлекет пен үкімет басшысы — Президент.
  • Жоғары заң шығарушы органы — екі палаталы парламент (сенат, депутаттар палатасы).
  • Әкімшілік жағынан 19 департаментке және астаналық округқа бөлінеді. Ақша бірлігі — гуарани.

Климаты

Парагвай жері жазықты, ойпатты. Оңтүстік-шығысы — Бразилия таулы үстірті (биікт. 300 — 700 м), солтүстік-батысы — Гран-Чако (500 м) жазығы. Климаты тропиктік. Шілдедегі орташа температура 17 — 19ӘС, қаңтарда 27 — 29ӘС. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 700 — 2000 мм. Ірі өзендері — Парана және Парагвай. Шығыс бөлігіндегі қызыл топырақты өңірді аралас орман (мәңгі жасыл), батысын бағалы ағаштар (кебрачо, гуаякан, альгарробо, чаньяр) аралас тропиктік орман алып жатыр.

Тарихы

Ежелгі заманнан бері Парагвай жерін көптеген үндіс тайпалары мекендеген. Бұлар 16 ғасырға дейін алғашқы қауымдық құрылыстың әр түрлі сатыларында өмір сүрді. 1526 жылдан бастап ел аумағына еуропалық саяхатшылар келе бастады. 1535 жылы Парагвай испан отары болып жарияланып, Перу вице-корольдігі құрамына енді. 17 ғасырда Парагвай жеке генерал-губернаторлық болып бөлініп шықты. Ал елдің оңтүстік-шығысын иезуиттер отарлап, мұнда өз мемлекетін құрды (17 ғасырдың басы). 1768 жылы испан өкіметі иезуиттерді Парагвайдан қуып шығып, олардың жерлерін өз қол астына қаратады. 1776 жылы Ла-Плата вице-корольдігі құрылғаннан кейін, Парагвай соның провинциясы болды. 1810 жылы испан отарларының тәуелсіздігі жолындағы соғыс Парагвайды да қамтыды. 1811 жылы мамырда Асунсьонда болған көтеріліс тәуелсіздік жариялаумен және революциялық хунта құрумен аяқталды. 1814 жылы Х.Г. Франсиа өкімет басына келіп, жоғары билеуші деген атақ алды, ал 1816 жылы ғұмырлық өкімет билігіне ие болды. 1840 жылы ұлттық буржуазия өкімет басына келіп, өнеркәсіп пен сауданы дамытуға бағытталған реформалар жүргізді. Алайда шетелдіктердің кәсіпкерлік қимылына шек қою АҚШ, Ұлыбритания, Франция тарапынан кедергі туғызды. 1865 — 70 жылы Аргентина, Бразилия және Уругвайға қарсы жер үшін болған соғыстар нәтижесінде біраз аумағынан айырылды. 1954 — 89 жылы елде А.Стреснердің әскери диктатурасы билік құрды. 1989 жылы билік әскерилерден азаматтық билік өкілдеріне көшіп, демократиялық реформаларға жол ашылды. 1992 жылы маусым айында қабылданған жаңа Конституциясы нәтижесінде елдегі саяси жағдай біршама оңды өзгерістерге ұшырады.

Экономикасы

Парагвай — аграрлық ел. Негізінен мал шаруашылығы дамыған. Ол ел экспортының үлкен бөлігін қамтамасыз етеді. Негізгі ауыл шаруашылық дақылдары: мақта, темекі, кофе, соя, шай, қант құрағы. Ағаш өңдеу, тоқыма, былғары аяқ-киім салалары дамыған. Экспортқа ет, мақта, соя, тері, темекі, қант, кофе шығарып, сырттан мұнай және мұнай өнімдерін, машиналар, құрал-сайман, тұтыну тауарларын әкеледі. Негізгі сауда серіктестері: АҚШ, Бразилия, Аргентина, Жапония, ЕО.

Пайдаланған әдебиет

  1. Латинская Америка в мировой экономике, М., 1991
  2. История Латинской Америки, М., 1993. Н. Жанақова