Сөз таптары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 4-жол: | 4-жол: | ||
* '''б)''' [[Синтаксис|Синтаксистік]] қызметінің ұқсастығы. Бірақ бұл үш белгі сөз таптарының бәрінен бірдей табыла бермейді. Мысалы, [[зат есім]], [[етістік|етістіктен]] үш белгінің үшеуі де табылады, ал [[одағай|одағайға]] екінші ([[морфология|морфологиялық]]) белгі тән емес. |
* '''б)''' [[Синтаксис|Синтаксистік]] қызметінің ұқсастығы. Бірақ бұл үш белгі сөз таптарының бәрінен бірдей табыла бермейді. Мысалы, [[зат есім]], [[етістік|етістіктен]] үш белгінің үшеуі де табылады, ал [[одағай|одағайға]] екінші ([[морфология|морфологиялық]]) белгі тән емес. |
||
Сөз таптарының саны тілдерде бірдей емес. Мысалы, қазіргі [[орыс тілі]] [[грамматика|грамматикасында]] 10 сөзтабы, ал қазақ тілінде 9 сөзтабы көрсетіліп жүр: |
Сөз таптарының саны тілдерде бірдей емес. Мысалы, қазіргі [[орыс тілі]] [[грамматика|грамматикасында]] '''10 сөзтабы''', ал [[қазақ тілі|қазақ тілінде]] '''9 сөзтабы''' көрсетіліп жүр: |
||
# Зат есім, |
# Зат есім, |
||
# Сын есім |
# Сын есім |
||
| 17-жол: | 17-жол: | ||
Еліктеу сөздер қазақ тілінде бөлек сөз табы болса, орыс тілінде одағайлардың құрамына кіреді. Қазақ тілінде предлог жоқ, союз, частицы орыс тілінде бөлек сөз таптары, ал қазақ тілінде олар шылау сөзтабына біріктіріледі. |
Еліктеу сөздер қазақ тілінде бөлек сөз табы болса, орыс тілінде одағайлардың құрамына кіреді. Қазақ тілінде предлог жоқ, союз, частицы орыс тілінде бөлек сөз таптары, ал қазақ тілінде олар шылау сөзтабына біріктіріледі. |
||
'''Сөз таптары''' толык мағыналы сөздер (зат есім, сын есім, етістік, үстеу) және көмекші сөздер (шылау, демеулік, частицы, артикль т. б.) болып табылады. Типологиялық тұрғыда есімдік пен сан есімді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар синтаксистік функциясы мен мағынасы жағынан эр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде баска сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, терт есептік сан есімдері — зат есім-сан есімдер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері сын есім-сан есім түрінде қаралады. Есімдік пен сан есім дәстүр бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады (Аристотель, т. б. грек ғалымдары, үнді ғалымдары Панини, Яска т. б.). Тіл білімінде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес. |
'''Сөз таптары''' толык мағыналы сөздер (зат есім, сын есім, етістік, үстеу) және көмекші сөздер (шылау, демеулік, частицы, артикль т. б.) болып табылады. Типологиялық тұрғыда есімдік пен сан есімді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар синтаксистік функциясы мен мағынасы жағынан эр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде баска сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, терт есептік сан есімдері — зат есім-сан есімдер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері сын есім-сан есім түрінде қаралады. Есімдік пен сан есім дәстүр бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады (Аристотель, т. б. грек ғалымдары, үнді ғалымдары Панини, Яска т. б.). Тіл білімінде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес. |
||
[[af:Woordsoort]] |
|||
[[ar:أقسام الكلام]] |
|||
[[az:Nitq hissəsi]] |
|||
[[be:Часціны мовы]] |
|||
[[be-x-old:Часьціна мовы]] |
|||
[[bg:Част на речта]] |
|||
[[ca:Categoria gramatical]] |
|||
[[cs:Slovní druh]] |
|||
[[cv:Пуплев пайĕсем]] |
|||
[[da:Ordklasse]] |
|||
[[de:Wortart]] |
|||
[[el:Μέρη του λόγου]] |
|||
[[en:Part of speech]] |
|||
[[eo:Parolparto]] |
|||
[[es:Categoría gramatical]] |
|||
[[et:Sõnaliik]] |
|||
[[fa:پارههای سخن]] |
|||
[[fi:Sanaluokka]] |
|||
[[fo:Orðaflokkur]] |
|||
[[fr:Nature (grammaire)]] |
|||
[[fy:Wurdsoarte]] |
|||
[[gl:Categoría gramatical]] |
|||
[[he:חלקי הדיבר]] |
|||
[[hu:Szófaj]] |
|||
[[hy:Խոսքի մասեր]] |
|||
[[id:Kelas kata]] |
|||
[[is:Orðflokkur]] |
|||
[[it:Parti del discorso]] |
|||
[[ja:品詞]] |
|||
[[ka:მეტყველების ნაწილები]] |
|||
[[kk:Сөз табы]] |
|||
[[km:ថ្នាក់ពាក្យ]] |
|||
[[ko:품사]] |
|||
[[la:Partes orationis]] |
|||
[[lt:Kalbos dalis]] |
|||
[[mk:Зборовна група]] |
|||
[[nds:Woortaart]] |
|||
[[nl:Woordsoort]] |
|||
[[nn:Ordklasse]] |
|||
[[no:Ordklasse]] |
|||
[[pl:Część mowy]] |
|||
[[pt:Classe gramatical]] |
|||
[[ro:Parte de vorbire]] |
|||
[[ru:Часть речи]] |
|||
[[sah:Саҥа чааһа]] |
|||
[[simple:Lexical category]] |
|||
[[sk:Slovný druh]] |
|||
[[sl:Besedna vrsta]] |
|||
[[stq:Woudoard]] |
|||
[[sv:Ordklass]] |
|||
[[ta:சொற்களின் வகை]] |
|||
[[te:భాషా భాగాలు]] |
|||
[[tg:Ҳиссаҳои нутқ]] |
|||
[[tl:Kauriang leksikal]] |
|||
[[tt:Сүз төркемнәре]] |
|||
[[uk:Частини мови]] |
|||
[[vi:Từ loại]] |
|||
[[zh:詞性]] |
|||
13:12, 2011 ж. шілденің 24 кезіндегі нұсқа
Сөз таптары орыс. части речи — өздеріне тән лексика-семантикалық, морфологиялық және синтаксистік ортақ белгілердін негізінде қалыптасқан категориялары бар сөз топтары. Сөз таптары үш түрлі белгісімен сипатталады:
- а) Белгілі топка жататын сөздердің семантикалық жағынан бірыңғайластығы (мысалы, зат есімге заттық атаулар, етістік/етістікке қимылдық атаулар жатады);
- ә) Сөз түрлендіруші грамматикалық категорияларының ортақтығы;
- б) Синтаксистік қызметінің ұқсастығы. Бірақ бұл үш белгі сөз таптарының бәрінен бірдей табыла бермейді. Мысалы, зат есім, етістіктен үш белгінің үшеуі де табылады, ал одағайға екінші (морфологиялық) белгі тән емес.
Сөз таптарының саны тілдерде бірдей емес. Мысалы, қазіргі орыс тілі грамматикасында 10 сөзтабы, ал қазақ тілінде 9 сөзтабы көрсетіліп жүр:
- Зат есім,
- Сын есім
- Сан есім
- Есімдік
- Етістік
- Үстеу
- Еліктеу сөздер
- Шылау
- Одағай
Еліктеу сөздер қазақ тілінде бөлек сөз табы болса, орыс тілінде одағайлардың құрамына кіреді. Қазақ тілінде предлог жоқ, союз, частицы орыс тілінде бөлек сөз таптары, ал қазақ тілінде олар шылау сөзтабына біріктіріледі. Сөз таптары толык мағыналы сөздер (зат есім, сын есім, етістік, үстеу) және көмекші сөздер (шылау, демеулік, частицы, артикль т. б.) болып табылады. Типологиялық тұрғыда есімдік пен сан есімді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар синтаксистік функциясы мен мағынасы жағынан эр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде баска сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, терт есептік сан есімдері — зат есім-сан есімдер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері сын есім-сан есім түрінде қаралады. Есімдік пен сан есім дәстүр бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады (Аристотель, т. б. грек ғалымдары, үнді ғалымдары Панини, Яска т. б.). Тіл білімінде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес. kk:Сөз табы