Гипс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
[[Сурет:Roses des Sables Tunisie.jpg|200px|thumb|Гипстен жасалған роза]]‎
<table>
⚫
'''Гипс'''<ref name="source1">Балалар энциклопедиясы, III-том</ref> (''грекше gypsos — бор, ок'')
<tr>
⚫
* минерал — өз қүрамына екі су молекуласын кіріктіретін кальций сульфаты;
⚫
<td>'''Гипс'''<ref name="source1">Балалар энциклопедиясы, III-том</ref>(''грекше gypsos — бор, ок'')
⚫
* негізінен гипс минералынан түратын тұнба (шөгінді) таужыныс;
⚫
*минерал — өз қүрамына екі су молекуласын кіріктіретін кальций сульфаты;
* ғаныш – сульфаттар класының [[минералы]]. Химиялық формуласы CaSO<sub>4</sub>Һ<sub>2</sub>H<sub>2</sub>O. Моноклиндік сингонияда кристалданады.
⚫
*негізінен гипс минералынан түратын тұнба (шөгінді) таужыныс.

*ғаныш – сульфаттар класының [[минералы]]. Химиялық формуласы CaSO<sub>4</sub>Һ<sub>2</sub>H<sub>2</sub>O. Моноклиндік сингонияда кристалданады. Гипстің (грекше gypsos – бор) жеке кристалдары қалақша, баған, [[призма]] пішінді, ал [[минерал]] [[агрегат]]тары ұсақ түйіршік ([[алебастр]]) немесе талшық ([[селенит]]) масса түрінде кездеседі. Гипс ақ, мөлдір кейде қоспаларына байланысты түрлі түсті, шыныша жылтыр; қаттылығы 1,5, меншікті салмағы 2,3 г/см<sup>3</sup>, балқу температурасы 32 – 41<sup>0</sup>С. Құрғап келе жатқан тұзды [[көл]] мен [[теңіз]]дерде шөгеді, басқа сульфаттармен бірге мұнай және [[күкірт]] кендерінде түзіледі, шөгінділер арасында ангидриттің гидратталуынан тұз кендерінің бұзылу-тозу қабаттарында суға ерімейтін үгінді түрінде шоғырланады. Гипс құрылыста, хирургияда, металлургияда, [[қағаз]], бояу, [[цемент]] өнеркәсібінде, мүсін өнерінде, оптикада және ауыл шаруашылығында (тыңайтқыш) қолданылады. Гипстің ірі кен орындары Оңтүстік Қазақстан, [[Шығыс Қазақстан]], [[Жамбыл облысы|Жамбыл]] және [[Алматы облысы|Алматы]] (Үлкен Бұғыты, Кіші Бұғыты) облыстарында бар.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2 </ref></td>
Гипстің жеке кристалдары қалақша, баған, [[призма]] пішінді, ал [[минерал]] [[агрегат]]тары ұсақ түйіршік ([[алебастр]]) немесе талшық ([[селенит]]) масса түрінде кездеседі. Гипс ақ, мөлдір кейде қоспаларына байланысты түрлі түсті, шыныша жылтыр; қаттылығы 1,5, меншікті салмағы 2,3 г/см<sup>3</sup>, балқу температурасы 32 – 41<sup>0</sup>С. Құрғап келе жатқан тұзды [[көл]] мен [[теңіз]]дерде шөгеді, басқа сульфаттармен бірге мұнай және [[күкірт]] кендерінде түзіледі, шөгінділер арасында ангидриттің гидратталуынан тұз кендерінің бұзылу-тозу қабаттарында суға ерімейтін үгінді түрінде шоғырланады. Гипс құрылыста, хирургияда, металлургияда, [[қағаз]], бояу, [[цемент]] өнеркәсібінде, мүсін өнерінде, оптикада және ауыл шаруашылығында (тыңайтқыш) қолданылады. Гипстің ірі кен орындары Оңтүстік Қазақстан, [[Шығыс Қазақстан]], [[Жамбыл облысы|Жамбыл]] және [[Алматы облысы|Алматы]] (Үлкен Бұғыты, Кіші Бұғыты) облыстарында бар.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2</ref>
<td>{{Қорық аймақ | name =Гипстен жасалған РОЗА| image =Roses des Sables Tunisie.jpg |200px|}}</td>

</tr>
</table>
== Пайдаланған әдебиет==
== Пайдаланған әдебиет==
*Балалар энциклопедиясы
<references/>
<references/>


[[Санат: Геология]]
[[Санат:Минералдар]]
[[Санат: Г]]


{{Stub:Геология}}
{{Stub:Геология}}
{{wikify}}
{{wikify}}

[[ru:Гипс]]

09:46, 2011 ж. шілденің 28 кезіндегі нұсқа

Гипстен жасалған роза

‎

Гипс[1] (грекше gypsos — бор, ок)

  • минерал — өз қүрамына екі су молекуласын кіріктіретін кальций сульфаты;
  • негізінен гипс минералынан түратын тұнба (шөгінді) таужыныс;
  • ғаныш – сульфаттар класының минералы. Химиялық формуласы CaSO4Һ2H2O. Моноклиндік сингонияда кристалданады.

Гипстің жеке кристалдары қалақша, баған, призма пішінді, ал минерал агрегаттары ұсақ түйіршік (алебастр) немесе талшық (селенит) масса түрінде кездеседі. Гипс ақ, мөлдір кейде қоспаларына байланысты түрлі түсті, шыныша жылтыр; қаттылығы 1,5, меншікті салмағы 2,3 г/см3, балқу температурасы 32 – 410С. Құрғап келе жатқан тұзды көл мен теңіздерде шөгеді, басқа сульфаттармен бірге мұнай және күкірт кендерінде түзіледі, шөгінділер арасында ангидриттің гидратталуынан тұз кендерінің бұзылу-тозу қабаттарында суға ерімейтін үгінді түрінде шоғырланады. Гипс құрылыста, хирургияда, металлургияда, қағаз, бояу, цемент өнеркәсібінде, мүсін өнерінде, оптикада және ауыл шаруашылығында (тыңайтқыш) қолданылады. Гипстің ірі кен орындары Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Жамбыл және Алматы (Үлкен Бұғыты, Кіші Бұғыты) облыстарында бар.[2]

Пайдаланған әдебиет

  1. ↑ Балалар энциклопедиясы, III-том
  2. ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2

Үлгі:Stub:Геология

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Гипс&oldid=371710» бетінен алынған