Жүсіпбек Шайхысыламұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:



==Қысқаша мәлімет==
==Қысқаша мәлімет==
'''Жүсіпбек Шайхысыламұлы''', [[Жүсіпбек қожа]] (1857, [[Қаратау]] өңірі, Қожатоғай қонысы – 1937, [[Шыңжаң]] өлкесі, [[Құлжа]] облысы, Қызылкүре ауданы, Төрткүл ауылы) – ақын, жыршы, ауыз әдебиетін жинаушы. Ауыл молдасынан хат танып, білімін медреседе жалғастырған. Араб, парсы, шағатай тілдерін еркін меңгерген. Сырдың ортаңғы ағысы – Қаратау өңірін, [[Сарыарқа]] мен [[Жетісу|Жетісуды]] аралап, белгілі ақындармен танысады. Жүсіпбек Шайхысыламұлы шығыс ақындары [[Фирдоуси]], [[Хафиз]], [[Жәми]], [[Науаи]] мұраларымен жас кезінен танысқан. [[Арабия]], [[Үндістан]] елдеріне танымал “Тотынама”, “Мың бір түн”, т.б. шығыс аңыздарының сюжетін нәзира әдісімен қазақ тілінде қайта жырлаған. Жүсіпбек Шайхысыламұлы шығармашылығының бір қыры – айтыс. “Жүсіпбек қожа мен Шөкей қыздың айтысы” (1910) жеке кітап болып, Қазанда басылып шыққан. Бұл – басы қайым, аяғы жұмбақ айтыс, 11 буынды қара өлең өлшемімен жазылған. Жүсіпбек Шайхысыламұлының қазақ әдебиетіне сіңірген үлкен еңбегі – ауыз әдебиеті үлгілерін жинап бастыруы. [[Қазан]], [[Уфа]], [[Ташкент]], [[Санкт-Петербург]] қалаларында оның өзі жазған, жинаған жырлары мен дастандары жиі жарияланып тұрған. “[[Қыз Жібек]]” (1894), “[[Айман – Шолпан]]” (1896), “[[Алпамыс батыр]]” (1899), “[[Кенесары – Наурызбай]]” (1903), т.б. эпостық жырлар алғаш Жүсіпбек Шайхысыламұлының жинауымен кітап болып жарық көрген. “Мұңлық-Зарлық”, “Шәкір-Шәкірат”, “[[Жүсіп-Зылиқа]]”, “[[Рүстем дастан]]”, “[[Дариға қыз]]”, “Сал-сал”, т.б. шығыс қиссаларын да бастырып шығарған. Он алтыншы жылғы ұлт-азаттық көтеріліс жеңіліс тапқан соң Жүсіпбек Шайхысыламұлы шекарадан өтіп, өмірінің ақырына дейін Қытайдағы қазақ ауылдары арасында ағартушылық, емшілік іспен шұғылданады. Кейбір деректерде ақынның Шыңжаң өлкесі, Іле қазақ автономиялық облысы, Текес ауданы, Шиліөзек ауылында 1937 жылы дүние салғаны көрсетілген. Ақынның жырлары мен дастандары Орталық ғылыми кітапхана мен Әдебиет және өнер институтының қолжазбалар қорында сақтаулы.
'''Жүсіпбек Шайхысыламұлы''', [[Жүсіпбек қожа]] (1857, [[Қаратау]] өңірі, Қожатоғай қонысы – 1937, [[Шыңжаң]] өлкесі, [[Құлжа]] облысы, Қызылкүре ауданы, Төрткүл ауылы) – ақын, жыршы, ауыз әдебиетін жинаушы. Ауыл молдасынан хат танып, білімін медреседе жалғастырған. [[Араб тілі|Араб]], парсы, шагатай тілдерін меңгерген. "Тотынама", "Мың бір түн", тағы басқа шығыс аңыздарының сюжетін нәзира әдісімен қазақ тілінде қайта жырлаған. 19 ғасырдың 90 жылы бастап Санкт-Петербург, Қазан, Уфа, Ташкент қалаларында қисса-хикаяттар мен дастандарды, әр түрлі айтыстарды жеке кітап етіп бастырумен айналысқан. Араб, парсы, шағатай тілдерін жаксы меңгерген. Жүсупбек [[Шығармалар|шығармаларғының]] бір қыры - айтыс. "Жүсіпбек қожа мен Шөкей қыздың айтысы" (1910) жеке кітап болып, Қазанда басылып шыққан. Бұл – басы қайым, аяғы жұмбақ айтыс, 11 буынды қара өлең өлшемімен жазылған. Жүсіпбек Шайхысыламұлының қазақ әдебиетіне сіңірген үлкен еңбегі – ауыз әдебиеті үлгілерін жинап бастыруы. [[Қазан]], [[Уфа]], [[Ташкент]], [[Санкт-Петербург]] қалаларында оның өзі жазған, жинаған жырлары мен дастандары жиі жарияланып тұрған. “[[Қыз Жібек]]” (1894), “[[Айман – Шолпан]]” (1896), “[[Алпамыс батыр]]” (1899), “[[Кенесары – Наурызбай]]” (1903), т.б. эпостық жырлар алғаш Жүсіпбек Шайхысыламұлының жинауымен кітап болып жарық көрген. “Мұңлық-Зарлық”, “Шәкір-Шәкірат”, “[[Жүсіп-Зылиқа]]”, “[[Рүстем дастан]]”, “[[Дариға қыз]]”, “Сал-сал”, т.б. шығыс қиссаларын да бастырып шығарған. Он алтыншы жылғы ұлт-азаттық көтеріліс жеңіліс тапқан соң Жүсіпбек Шайхысыламұлы шекарадан өтіп, өмірінің ақырына дейін Қытайдағы қазақ ауылдары арасында ағартушылық, емшілік іспен шұғылданады. Кейбір деректерде ақынның Шыңжаң өлкесі, Іле қазақ автономиялық облысы, Текес ауданы, Шиліөзек ауылында 1937 жылы дүние салғаны көрсетілген. Ақынның жырлары мен дастандары Орталық ғылыми кітапхана мен Әдебиет және өнер институтының қолжазбалар қорында сақтаулы.<ref>Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6 </ref>
<ref>
[[Қазақ энциклопедиясы]]
</ref>
==Сілтемелер==
==Сілтемелер==
*[[Қаратау]]
*[[Қаратау]]
17-жол: 13-жол:
<references />
<references />


⚫
[[Санат:Анықтама]]
[[Санат:Қазақ әдебиеті]]
[[Санат:Тұлға]]
[[Санат:Ж]]
{{stub}}
{{stub}}
{{wikify}}
{{wikify}}
⚫
[[Санат:Тұлға]]

11:47, 2011 ж. тамыздың 3 кезіндегі нұсқа

Қысқаша мәлімет

Жүсіпбек Шайхысыламұлы, Жүсіпбек қожа (1857, Қаратау өңірі, Қожатоғай қонысы – 1937, Шыңжаң өлкесі, Құлжа облысы, Қызылкүре ауданы, Төрткүл ауылы) – ақын, жыршы, ауыз әдебиетін жинаушы. Ауыл молдасынан хат танып, білімін медреседе жалғастырған. Араб, парсы, шагатай тілдерін меңгерген. "Тотынама", "Мың бір түн", тағы басқа шығыс аңыздарының сюжетін нәзира әдісімен қазақ тілінде қайта жырлаған. 19 ғасырдың 90 жылы бастап Санкт-Петербург, Қазан, Уфа, Ташкент қалаларында қисса-хикаяттар мен дастандарды, әр түрлі айтыстарды жеке кітап етіп бастырумен айналысқан. Араб, парсы, шағатай тілдерін жаксы меңгерген. Жүсупбек шығармаларғының бір қыры - айтыс. "Жүсіпбек қожа мен Шөкей қыздың айтысы" (1910) жеке кітап болып, Қазанда басылып шыққан. Бұл – басы қайым, аяғы жұмбақ айтыс, 11 буынды қара өлең өлшемімен жазылған. Жүсіпбек Шайхысыламұлының қазақ әдебиетіне сіңірген үлкен еңбегі – ауыз әдебиеті үлгілерін жинап бастыруы. Қазан, Уфа, Ташкент, Санкт-Петербург қалаларында оның өзі жазған, жинаған жырлары мен дастандары жиі жарияланып тұрған. “Қыз Жібек” (1894), “Айман – Шолпан” (1896), “Алпамыс батыр” (1899), “Кенесары – Наурызбай” (1903), т.б. эпостық жырлар алғаш Жүсіпбек Шайхысыламұлының жинауымен кітап болып жарық көрген. “Мұңлық-Зарлық”, “Шәкір-Шәкірат”, “Жүсіп-Зылиқа”, “Рүстем дастан”, “Дариға қыз”, “Сал-сал”, т.б. шығыс қиссаларын да бастырып шығарған. Он алтыншы жылғы ұлт-азаттық көтеріліс жеңіліс тапқан соң Жүсіпбек Шайхысыламұлы шекарадан өтіп, өмірінің ақырына дейін Қытайдағы қазақ ауылдары арасында ағартушылық, емшілік іспен шұғылданады. Кейбір деректерде ақынның Шыңжаң өлкесі, Іле қазақ автономиялық облысы, Текес ауданы, Шиліөзек ауылында 1937 жылы дүние салғаны көрсетілген. Ақынның жырлары мен дастандары Орталық ғылыми кітапхана мен Әдебиет және өнер институтының қолжазбалар қорында сақтаулы.[1]

Сілтемелер

Пайдаланылған әдебиет

  1. ↑ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6
Мақала бастамасы Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Жүсіпбек_Шайхысыламұлы&oldid=383942» бетінен алынған