Шақылдақтар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш Шақылдақ дегенді Шақылдақтар дегенге жылжытты |
шӨңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол: | 1-жол: | ||
{{Taxobox |
|||
[[File:Ochotona princeps.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Шақылдақ]]'']] |
|||
| name = Шақылдақтар |
|||
⚫ | ''' |
||
| fossil_range = {{Fossil range|Oligocene|Recent|ref=<ref>{{cite book |author= Savage, RJG, & Long, MR|year=1986 |title= Mammal Evolution: an illustrated guide|publisher= Facts on File|location=New York|pages= 128|isbn= 0-8160-1194-X}}</ref>}} |
|||
==Сілтемелер== |
|||
| image = Ochotona princeps.jpg |
|||
*[[Қоядар]] |
|||
| image_width = 200px |
|||
⚫ | |||
| image_caption = ''Ochotona princeps'' |
|||
*[[Жорғалаушылар]] |
|||
⚫ | |||
| phylum = [[Хордалылар]] |
|||
⚫ | |||
| ordo = [[Қоянтәрізділер]] |
|||
| familia = '''Ochotonidae''' |
|||
| familia_authority = [[Oldfield Thomas|Thomas]], 1897 |
|||
| genus = '''''Ochotona''''' |
|||
| genus_authority = [[Heinrich Friedrich Link|Link]], 1795 |
|||
| type_species = ''[[Ochotona minor]]'' |
|||
| type_species_authority = [[Heinrich Friedrich Link|Link]], 1795<br>(''Lepus dauuricus'' [[Peter Simon Pallas|Pallas]], 1776) |
|||
| subdivision_ranks = [[Түрлері]] |
|||
| subdivision = See text |
|||
}} |
|||
⚫ | '''Шақылдақтар''' ({{lang-la|Ochotonidae}}) — [[қоянтәрізділер]] отрядының тұқымдасы. Шақылдақтар [[Оңтүстік-Шығыс Еуропа]], [[Азия]], [[Солтүстік Америка|Солтүстік Америкада]] мекендейтін 18 — 20 түрі бар. Қазақстанда 5 түрі (дала Шақылдағы, алтай Шақылдақғы, моңғол Шақылдағы, қалқанқұлақты Шақылдақ және қызыл Шақылдақ) кездеседі, олар республиканың барлық аймақтарындағы далалы, шөлейтті, шөлді, кейде тіпті таулы аймақтарға дейін таралған. Дене тұрқы 23 — 25 см, салм. 100 — 300 г. Аяқтары қысқа, алдыңғы және артқы аяқтарының ұзындықтары бірдей. Құлақ қалқаны кішкентай, дөңгеленген (түйеқұлақ деп аталуы да осыдан). Құйрығы түгінен көрінбейді. Реңі жыл маусымдарына қарай өзгеріп тұрады: жазда — жұқа, қоңыр сұр, қоңыр қызыл, ашық сары не сарғыш; қыста — қалың, ақшылдау болады. Шақылдақтар ашық жазықта, бұталар мен шөптесін өсімдіктер арасында, таулы жерлерде 3000 м биіктікке дейін қоныстанады. [[Тастар]] мен [[қорымдар]] арасындағы қуыстар мен жарықшақтарда, басқа кеміргіштердің бос індерінде тұрақты тіршілік етеді. Жиі топтанып шоғыр құрады. Бұлардың дыбыс беру қабілеті өте жақсы жетілген. Күндіз белсенді, қысқы ұйқыға жатпайды. өсімдіктердің 100-ге жуық түрімен қоректенеді. Қысқа қарай азық қорын жинайды, өсімдіктерді кептіріп, кейде салмағы 27 кг-дай шөмеле салады (кейде бұлардың шөмелешілер деп аталуы осыдан). Жыныстық жағынан аталығы мен аналығы 8 — 11 айда жетіледі. Жылына 2 — 4 мәрте, сәуір — тамыз айларында, көбеюге қатысады. Буаздық мерзімі 1 ай шамасында, 2 — 13 көжек туады. Көжектері шала, соқыр болып туылады, салмағы 11 — 22 г, дене тұрқы 6 — 8 см. Олар 3 жетідей сүт еміп, содан кейін шөппен қоректене бастайды. Кәсіптік маңызы жоқ. Шақылдақтардың саны көбейген кезінде кейбір түрлері оба індетін таратады. <ref> [[Қазақ Энциклопедиясы]], 9 том 18 бөлім</ref> |
||
==Пайдаланылған әдебиеттер== |
==Пайдаланылған әдебиеттер== |
||
<references/> |
<references/> |
||
{{stub}} |
{{stub}} |
||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
⚫ | |||
[[Санат:Шақылдақтар| ]] |
|||
[[en:Pika]] |
05:53, 2011 ж. тамыздың 5 кезіндегі нұсқа
Шақылдақтар Қазбалық ауқымы: Oligocene–Recent[1] | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ochotona princeps
| ||||||||||||
Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||
| ||||||||||||
Үлгілік түрі | ||||||||||||
Ochotona minor Link, 1795 (Lepus dauuricus Pallas, 1776) | ||||||||||||
Түрлері | ||||||||||||
See text |
Шақылдақтар (лат. Ochotonidae) — қоянтәрізділер отрядының тұқымдасы. Шақылдақтар Оңтүстік-Шығыс Еуропа, Азия, Солтүстік Америкада мекендейтін 18 — 20 түрі бар. Қазақстанда 5 түрі (дала Шақылдағы, алтай Шақылдақғы, моңғол Шақылдағы, қалқанқұлақты Шақылдақ және қызыл Шақылдақ) кездеседі, олар республиканың барлық аймақтарындағы далалы, шөлейтті, шөлді, кейде тіпті таулы аймақтарға дейін таралған. Дене тұрқы 23 — 25 см, салм. 100 — 300 г. Аяқтары қысқа, алдыңғы және артқы аяқтарының ұзындықтары бірдей. Құлақ қалқаны кішкентай, дөңгеленген (түйеқұлақ деп аталуы да осыдан). Құйрығы түгінен көрінбейді. Реңі жыл маусымдарына қарай өзгеріп тұрады: жазда — жұқа, қоңыр сұр, қоңыр қызыл, ашық сары не сарғыш; қыста — қалың, ақшылдау болады. Шақылдақтар ашық жазықта, бұталар мен шөптесін өсімдіктер арасында, таулы жерлерде 3000 м биіктікке дейін қоныстанады. Тастар мен қорымдар арасындағы қуыстар мен жарықшақтарда, басқа кеміргіштердің бос індерінде тұрақты тіршілік етеді. Жиі топтанып шоғыр құрады. Бұлардың дыбыс беру қабілеті өте жақсы жетілген. Күндіз белсенді, қысқы ұйқыға жатпайды. өсімдіктердің 100-ге жуық түрімен қоректенеді. Қысқа қарай азық қорын жинайды, өсімдіктерді кептіріп, кейде салмағы 27 кг-дай шөмеле салады (кейде бұлардың шөмелешілер деп аталуы осыдан). Жыныстық жағынан аталығы мен аналығы 8 — 11 айда жетіледі. Жылына 2 — 4 мәрте, сәуір — тамыз айларында, көбеюге қатысады. Буаздық мерзімі 1 ай шамасында, 2 — 13 көжек туады. Көжектері шала, соқыр болып туылады, салмағы 11 — 22 г, дене тұрқы 6 — 8 см. Олар 3 жетідей сүт еміп, содан кейін шөппен қоректене бастайды. Кәсіптік маңызы жоқ. Шақылдақтардың саны көбейген кезінде кейбір түрлері оба індетін таратады. [2]
Пайдаланылған әдебиеттер
- ↑ Savage, RJG, & Long, MR Mammal Evolution: an illustrated guide — New York: Facts on File, 1986. — P. 128. — ISBN 0-8160-1194-X.
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 9 том 18 бөлім
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |