Ғаламшар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш r2.7.2) (Боттың үстегені: km:ភព; косметические изменения
ш Боттың үстегені: ang:Dƿeliȝende tunȝol
33-жол: 33-жол:
[[am:ፕላኔት]]
[[am:ፕላኔት]]
[[an:Planeta]]
[[an:Planeta]]
[[ang:Dƿeliȝende tunȝol]]
[[ar:كوكب]]
[[ar:كوكب]]
[[arc:ܦܠܝܛܐ]]
[[arc:ܦܠܝܛܐ]]

12:27, 2011 ж. тамыздың 19 кезіндегі нұсқа

Ғаламшар немесе Планета (көне лат. planeta, грек. aster planetеs — кезбе жұлдыздар) — өз орбитасы бойынша Күнді не басқа жұлдызды айнала қозғалатын, гравитациялық өріс жасауға өз салмағы жеткілікті, соның нәтижесінде шар тәріздес орбитаға ие аспан денесі.

A.
Uranus (left), Neptune (right), Earth (lower left), Sirius B (lower center), and Venus (lower right).

Ғаламшар — өздігінен жарық шығармайтын, жұлдызды айнала қозғалатын, орталық жарық көзімен салыстырғандағы массасы шағын аспан денесі. Күн жүйесінде 9 үлкен планета, 43 планета серіктері, бірнеше ондаған мың кіші планеталар (астероидтар) белгілі. Үлкен планеталардың пішіні сфера тәрізді, соған жақынырақ болады. Күн жүйесіндегі Планеталар Күн жарығын шағылдырғандықтан көрінеді. Кейбір жақын жұлдыздың айналасындағы Планета осы жүйенің масса центрінің түзу сызықты қозғалыс траектория маңайында тербелуін бақылау арқылы анықталады. Қазіргі космогон. теория бойынша планеталық жүйелер Галактикада кеңінен тараған құбылыс болып табылады.

2006 ж. тамызында Прага қаласында 75 елден жиналған 2,5 мыңдай астроном Халықаралық астрономиялық одақ маслихатында ресми түрде ғаламшар мәртебесін алу үшін аспан денесіне қажетті көрсеткіштерді бекітті.

1930 жылы ашылған содан бері Күн жүйесіндегі 9-шы ғаламшар саналып келген Плутон мәртебесінен айырылды. Жаңа жіктелім бойынша Плутон енді шағын ғаламшарлар немесе планетоидтар санатына жатады.

Енді аспанда 8 ғаламшар ғана қалды. Олар:

  1. Болпан,
  2. Шолпан,
  3. Жер,
  4. Қызылжұлдыз,
  5. Есекқырған,
  6. Қоңырқай,
  7. Уран,
  8. Нептун.

Пайдаланылған әдебиет

“Қазақ Энциклопедиясы”, VII-том


Үлгі:Link FA Үлгі:Link FA