Ауырлық центрі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
'''''Ауырлық центрі'''''<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
'''Ауырлық центрі ''' — [[қатты дене]]нің кеңістіктегі кез келген қалпында оның бөлшектеріне тең әсерлі күшпен түсетін [[ауырлық күші]]нің геометриялық нүктесі; бұл нүкте кей жағдайда осы дененің ешбір нүктесімен сәйкес келмеуі мүмкін (мысалы, сақинада). Біртекті ауырлық өрісіндегі қатты дененің ауырлық центрі оның массалар центріне сәйкес келеді. Денені салмақтары p1, p2, ...,pn болатын бөліктерге бөліп, олардың ауырлық центрі лерінің (х1, у1, z1), (x2, y2, z2),... координаттары арқылы, сол дененің ауырлық центрінің координаттарын (хс, ус, zc) мына формуламен анықтауға болады:
ISBN 5-89800-123-9</ref> — [[қатты дене]]нің кеңістіктегі кез келген қалпында оның бөлшектеріне тең әсерлі күшпен түсетін [[ауырлық күші]]нің геометриялық нүктесі; бұл нүкте кей жағдайда осы дененің ешбір нүктесімен сәйкес келмеуі мүмкін (мысалы, сақинада). Біртекті ауырлық өрісіндегі қатты дененің ауырлық центрі оның [[масса|массалар]] центріне сәйкес келеді. Денені салмақтары p<sub>1</sub>, p<sub>2</sub>, ...,pn болатын бөліктерге бөліп, олардың ауырлық центрі лерінің (х<sub>1</sub>, у<sub>1</sub>, z<sub>1</sub>), (x<sub>2</sub>, y<sub>2</sub>, z<sub>2</sub>),... координаттары арқылы, сол дененің ауырлық центрінің координаттарын (х<sub>с</sub>, у<sub>с</sub>, z<sub>c</sub>) мына формуламен анықтауға болады:
Xc = (p1x1 + p2x2 + ... pnxn) / (p1 + p2 + ... pn)
X<sub>c</sub> = (p<sub>1</sub>x<sub>1</sub> + p<sub>2</sub>x<sub>2</sub> + ... pnxn) / (p<sub>1</sub> + p<sub>2</sub> + ... pn)
<br>
<br>
Yc = (p1y1 + p2y2 + ... pnyn) / (p1 + p2 + ... pn)
Y<sub>c</sub> = (p<sub>1</sub>y<sub>1</sub> + p<sub>2</sub>y<sub>2</sub> + ... pnyn) / (p<sub>1</sub> + p<sub>2</sub> + ... pn)
<br>
<br>
Zc = (p1z1 + p2z2 + ... pnzn) / (p1 + p2 + ... pn)
Z<sub>c</sub> = (p<sub>1</sub>z<sub>1</sub> + p<sub>2</sub>z<sub>2</sub> + ... pnzn) / (p<sub>1</sub> + p<sub>2</sub> + ... pn)
Симметрия центрі бар біртекті дененің ([[тікбұрышты]] немесе [[дөңгелек]] пластина, [[шар]], [[цилиндр]], [[куб]] т. б.) ауырлық центрі сол дененің симметрия центрінде жатады.
Симметрия центрі бар біртекті дененің ([[тікбұрышты]] немесе [[дөңгелек]] пластина, [[шар]], [[цилиндр]], [[куб]] т. б.) ауырлық центрі сол дененің симметрия центрінде жатады.<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2 </ref>


==Пайдаланған әдебиет==
Қазақ ұлттық энциклопедиясы


==Пайдаланылған әдебиеттер==
{{stub}}
<references/>
{{wikify}}


{{wikify}}
[[Санат:А]]
[[Санат: А]]
[[Санат: Материалдар]]
[[Санат: Материалдар механикасы]]
[[Санат:қазақ ұлттық энциклопедиясы]]
[[Санат:қазақ ұлттық энциклопедиясы]]

12:54, 2011 ж. тамыздың 25 кезіндегі нұсқа

Ауырлық центрі[1]қатты дененің кеңістіктегі кез келген қалпында оның бөлшектеріне тең әсерлі күшпен түсетін ауырлық күшінің геометриялық нүктесі; бұл нүкте кей жағдайда осы дененің ешбір нүктесімен сәйкес келмеуі мүмкін (мысалы, сақинада). Біртекті ауырлық өрісіндегі қатты дененің ауырлық центрі оның массалар центріне сәйкес келеді. Денені салмақтары p1, p2, ...,pn болатын бөліктерге бөліп, олардың ауырлық центрі лерінің (х1, у1, z1), (x2, y2, z2),... координаттары арқылы, сол дененің ауырлық центрінің координаттарын (хс, ус, zc) мына формуламен анықтауға болады:

Xc = (p1x1 + p2x2 + ... pnxn) / (p1 + p2 + ... pn)
Yc = (p1y1 + p2y2 + ... pnyn) / (p1 + p2 + ... pn)
Zc = (p1z1 + p2z2 + ... pnzn) / (p1 + p2 + ... pn)

Симметрия центрі бар біртекті дененің (тікбұрышты немесе дөңгелек пластина, шар, цилиндр, куб т. б.) ауырлық центрі сол дененің симметрия центрінде жатады.[2]


Пайдаланылған әдебиеттер

  1. “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
  2. Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2