Исфаһан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш r2.5.5) (Боттың түзеткені: ceb:Dakbayan sa Esfahān
шӨңдеу түйіні жоқ
49-жол: 49-жол:


'''Исфахан''' — Ирандағы қала.
'''Исфахан''' — Ирандағы қала.
'''Испагань''' – [[Иран|Иранның]] орталық бөлігіндегі [[қала]]. Зайендеруд өзенінің жағасында орналасқан. Исфаїан провинциясының әкімшілік орт. Халқы 700 мыңдай (1995). Тегераннан кейінгі өнеркәсіп-сауда орталығы. Тоқыма, [[тамақ]], [[цемент]], [[аяқ киім]], т.б. өнеркәсіп орындары бар. Көне әдебиеттерде И. (Мысалы, Птоломейде) Аспадана деген атпен кездеседі. Сасани әулетінің тұсында Иранның ірі шаруашылық әрі әкімшілік орт. болды. 7 ғасырда арабтар жаулап алған. 8 – 13 ғасырларда Таяу және Орта Шығыстың ең ірі қолөнер және сауда орталығы болды. 1237 жылы Шыңғыс хан империясы шапқыншылығына ұшырады, көп ұзамай қалпына келтірілді. 1387 жылы [[Әмір Темір]] жаулап алып, ауыр соғыс салығын салды. Сефеви әулеті үстемдік құрған кезде (16 ғасырдың аяғы мен 17 ғасырдың басы) қала өсіп өркендеді. Аббас Қ шаїтың тұсында қайта жоспарланып, іргелі құрылыстар салынды. 17 ғасырда И. 600 мың халқы бар қалаға айналды. 1722 жылы қаланы ауғандар жаулап алып, талан-таражға ұшыратты, халқы азайып кетті. 18 ғасырдың аяғында Тегеран астанаға айналғаннан кейін Исфаїан бұрынғы маңызынан айрылды. Исфаїандағы архитектуралық ескерткіштер, негізінен, ескі қала бөлігінде. Олар: Үлкен мешіт (9 – 20 ғасырлар), мұнаралар (12 ғасыр және 17 ғасыр), Жафар (14 ғасыр) мен Харуне – Велайдың (1512, сәулетші Хосейн; 1656 жылы жөнделген) кесенелері. Сефеви әулетінің тұсындағы шаї мешіті (1612 – 30, сәулетші Әбу-л-Казем; 18 – 20 ғасырларда жөнделген), Лотфолла шейїтың мешіті (1603 – 18); Әли-Капу сарайы (15 ғасыр; 17 ғасырда кеңейтілген), т.б. Исфаїанда Аллаберди хан (1600 жылыш.) мен Поле-Қажының (1641 – 66) көпірлері бар. Исфаїан – кілем тоқу мен қол өнерінің сондай-ақ, ортағасырлық миниатюра өнерінің (қ. Исфаїан мектебі) ертеден келе жатқан орталығы.

==Сілтемелер==
“Қазақ Ұлттық Энциклопедиясы”, 1 – том
{{stub}}
{{wikify}}
== Тарихы ==
== Тарихы ==



18:48, 2011 ж. қыркүйектің 17 кезіндегі нұсқа

Үлгі:Infobox City

Исфахан — Ирандағы қала. ИспаганьИранның орталық бөлігіндегі қала. Зайендеруд өзенінің жағасында орналасқан. Исфаїан провинциясының әкімшілік орт. Халқы 700 мыңдай (1995). Тегераннан кейінгі өнеркәсіп-сауда орталығы. Тоқыма, тамақ, цемент, аяқ киім, т.б. өнеркәсіп орындары бар. Көне әдебиеттерде И. (Мысалы, Птоломейде) Аспадана деген атпен кездеседі. Сасани әулетінің тұсында Иранның ірі шаруашылық әрі әкімшілік орт. болды. 7 ғасырда арабтар жаулап алған. 8 – 13 ғасырларда Таяу және Орта Шығыстың ең ірі қолөнер және сауда орталығы болды. 1237 жылы Шыңғыс хан империясы шапқыншылығына ұшырады, көп ұзамай қалпына келтірілді. 1387 жылы Әмір Темір жаулап алып, ауыр соғыс салығын салды. Сефеви әулеті үстемдік құрған кезде (16 ғасырдың аяғы мен 17 ғасырдың басы) қала өсіп өркендеді. Аббас Қ шаїтың тұсында қайта жоспарланып, іргелі құрылыстар салынды. 17 ғасырда И. 600 мың халқы бар қалаға айналды. 1722 жылы қаланы ауғандар жаулап алып, талан-таражға ұшыратты, халқы азайып кетті. 18 ғасырдың аяғында Тегеран астанаға айналғаннан кейін Исфаїан бұрынғы маңызынан айрылды. Исфаїандағы архитектуралық ескерткіштер, негізінен, ескі қала бөлігінде. Олар: Үлкен мешіт (9 – 20 ғасырлар), мұнаралар (12 ғасыр және 17 ғасыр), Жафар (14 ғасыр) мен Харуне – Велайдың (1512, сәулетші Хосейн; 1656 жылы жөнделген) кесенелері. Сефеви әулетінің тұсындағы шаї мешіті (1612 – 30, сәулетші Әбу-л-Казем; 18 – 20 ғасырларда жөнделген), Лотфолла шейїтың мешіті (1603 – 18); Әли-Капу сарайы (15 ғасыр; 17 ғасырда кеңейтілген), т.б. Исфаїанда Аллаберди хан (1600 жылыш.) мен Поле-Қажының (1641 – 66) көпірлері бар. Исфаїан – кілем тоқу мен қол өнерінің сондай-ақ, ортағасырлық миниатюра өнерінің (қ. Исфаїан мектебі) ертеден келе жатқан орталығы.

Сілтемелер

“Қазақ Ұлттық Энциклопедиясы”, 1 – том

Тарихы

Географиясы

Халқы

Атақты тұрғындары

Өнеркәсібі

Оқу орындары

Тарихи ескерткіштері

Тағы қараңыз