Ата

Ата — туыстық қатынасты білдіретін атау. 1) әкенің әкесі немесе ағасы; 2) ерлі-зайыптылардың қайын әкесі (қ. Қайын ата); 3) қадірлі қарт. Кіші ұрпақ үшін ол әрдайым А. дәрежесінде болады; 4) адамдардың туыстық, қандастық жігі; 5) ру тармақтары; 6) Ежелгі, байырғы деген сөздердің баламасы (Ата мекен, ата кәсіп).

“ата” — көне түркі дәуірлерінде әрі қолбасы, әрі елбасы болған кісілер есіміне жанама қосылатын атау. “Ата” сөзі тіркескен қасиетті орындардың бәрі де сондай адамдардың аттарымен байланысты болып келеді. “А.” — осындай жерді, мекенді киелі рухқа теңеуден шыққан. Демек, ол — ұран тектес сөз. Бұл, әсіресе, ежелден аталар рухына — аруаққа сыйынған түркі қауымдарына тән нәрсе. “А.” — көне замандарда ру, тайпа иелігіндегі белгілі-бір аймақ, өңір болса, бертін келе туған жер, Отан ұғымдарының баламасына айналған. Ол еліміздің, мемлекеттілігіміздің негізі. Аумалы-төкпелі заманда империялық отаршыл және кеңестік қызыл саясат салдарынан шетке ауып кеткен қандас бауырлар Қазақстанның егемендік алуына орай өз А-не қайтып оралуда.