Франклин Делано Рузвельт

"ФДР" and "Франклин Рузвельт" redirect here. For other uses, see ФДР (disambiguation) and Франклин Рузвельт (disambiguation).

Франклин Делано Рузвельт
32nd President of the United States
лауазымына ие болғаны Наурыз 4, 1933 — Сәуір 12, 1945
[[Вице-32nd President of the United States|Вице-президент(тер)]]	John N. Garner Henry A. Wallace Harry S. Truman
Ізашары	Герберт Гувер
Ізабасары	Гарри Трумэн
44th Governor of New York
лауазымына ие болғаны Қаңтар 1, 1929 — Желтоқсан 31, 1932
Орынбасар(лар)ы	Herbert H. Lehman
Ізашары	Al Smith
Ізабасары	Herbert H. Lehman
Assistant Secretary of the Navy
лауазымына ие болғаны Наурыз 17, 1913 — Тамыз 26, 1920
Президент	Вудро Вильсон
Ізашары	Beekman Winthrop
Ізабасары	Gordon Woodbury
Member of the New York State Senate for the 26th District
лауазымына ие болғаны January 1, 1911 — March 17, 1913
Ізашары	John F. Schlosser
Ізабасары	James E. Towner
Дүниеге келгені	1882 ж. қаңтардың 30 (1882—01—30) Hyde Park, New York, U.S.
Қайтыс болғаны	1945 ж. сәуірдің 12 (63 жаста) Warm Springs, Georgia, U.S.
Саяси партиясы	Democratic
Жұбайы	Eleanor Roosevelt
Балалары	Anna James Franklin (I) Elliott Franklin (II) John
Оқу орны	Harvard College Columbia Law School
Мансабы	Corporate lawyer
Діні	Episcopal
Қолтаңбасы

Франклин Делано Рузвельт (30.01.1982, Хайд-Парк, Нью-Йорк штаты – 12.04.1945 Уорм-Спрингс, Джорджия штаты) – АҚШ-тың мемлекет қайраткері , 32-президенті . 1904 ж. Гарвард университетін бітіріп, 1907 ж. Колумбия университетін бітіріп, заңгер мамандығын алған . 1910 ж. Демократиялық партиядан Нью-Йорк штатының сенатына сайланды. 1912 ж. қайта сайланды . 1913-20 ж. АҚШ теңіз істері министрінің орынбасары . 1928 ж. Нью-Йорк штатының губернаторы болып сайланды . 1930 ж. қайта сайланды, дағдарыс кезінде күйзелген халыққа мемлекеттік көмек беру жүйесін құрды . 1932 ж. бастап президенттік сайлау қатарынан төрт мәрте жеңіске жетті . Демократтар мен Рузвельттің елді дағдарыстан шығару бағдарламасы «жаңа бағыт» деп атанды . Бұл бағдарлама мемлекеттік қаржы экономика-әлеуметтік саланы жан-жақты қамтыған . Терең жүйелі реформа болды . Рузвельт әкімшілігінің реформалары әлеуметтік экономикалық мәселелерді шешуде мемлекеттің рөлін көтерді, елдің сыртқы саясаттық бағдарларына да өзгерістер енгізді. 1933 ж. қарашасында АҚШ пен КСРО арасында дипломаттық қатынас орнады, келіссөздер жасалды, АҚШ-тың Гитлерге қарсы одаққа қатысуы Рузвельт есімімен тығыз байланысты. Рузвельт АҚШ-тың Латын Америка елдеріне көз қарасын өзгертіп , 1933 ж. «Тату көрші» саясаты жарияланды . Гаитиден АҚШ әскерлерін қайтарып алды . 30 жж. фашистік мемлекеттердің басқыншылық саясат жүргізуі және соғыс қаупінің күшеюіне байланысты Еуропаға қатысты саясатқа Рузвельт пен оның пікірлестері Батыс Еуропаның демократиялық мемлекеттерімен, оның ішінде Англиямен, жақындасу қажет деген ойда болды. Алайда АҚШ бейтарап саясат ұстануға ұмтылды. 1935 ж. конгресс бейтараптылық туралы заң қабылдады. Америкалықтар өз тарихында тұңғыш және соңғы рет 1940 ж. Рузвельтті үшінші рет президент етіп сайлады. 2 –ші дүние жүзілік соғыс басталған соң Рузвельт әкімшілігінің конгресстен бейтараптылық туралы заңды жоюға және Англия мен Францияға әскери жабдықтар беруге мүмкіншілік алды. 1941 ж. 11 наурызда ленд-лиз туралы заң қабылдады. Бұл заң фашистік басқыншылыққа қарсы күрес жүргізіп жатқан елдерге құрал жабдықтарды жалға беруге рұқсат етті. 1943 ж. қаңтарда Касабланкада өткен конфиренцияда Рузвельт Германияға , Италия және Жапонияға «сөзсіз тізе бүкенге» дейін соғысатынын мәлімдеді. Үш ұлы держава КСРО , АҚШ және Ұлыбритания басшыларының Тегеранда (1943 ж. 28 қарашада ) және Қырымда (1945 ж ақпан ) өткен конфиренциялар шешімдеріне қол қойды . 1944 ж. соғыс болып жатқанына байланысты 4-ші рет президент болып сайланған кезде Рузвельт соғыстан кейін Ұлы державалардың ынтымағын нығайту жөнінде пікір ұсынды. Рузвельт мемлекет қайраткері және дипломат ретінде АҚШ саясатының соғыстан кейінгі қалыптасуы мен дамуына зор үлес қосып, 20-шы саясатшы ретінде тарихта қалды.