Сирия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш r2.6.5) (Боттың үстегені: or:ସିରିଆ
715-жол: 715-жол:
[[nv:Sííwiya]]
[[nv:Sííwiya]]
[[oc:Siria]]
[[oc:Siria]]
[[or:ସିରିଆ]]
[[os:Сири]]
[[os:Сири]]
[[pa:ਸੀਰਿਆ]]
[[pa:ਸੀਰਿਆ]]

23:07, 2012 ж. ақпанның 3 кезіндегі нұсқа

Үлгі:Infobox Country Сирия — Батыс Азиядағы мемлекет, Таяу Шығыс елдерінің бірі. Жер аумағы 185,2 мың км2, астанасы — Дамаск қаласы. Мемлекет басшысы — президент, үкімет басшысы — премьер-министр. Жоғарғы заң шығарушы органы — Халық кеңесі (бір палаталы парламент). Әкімшілік жағынан 14 мухафазға (провинцияға) бөлінеді. Ақша бірлігі — Сирия фунты. 1945 жылдан БҰҰ-ның, Араб мемлекеттері лигасының мүшесі.

Географиясы

Көрші мемлекеттер
Солтүстік-батыс:
 Түркия 		Солтүстік:
 Түркия 		Солтүстік-шығыс:
 Түркия
Батыс:
 Кипр • Жерорта теңізі 		Шығыс:
 Ирак
Оңтүстік-батыс
 Ливан •  Израиль 		Оңтүстік:
 Иордания •  Ирак 		Оңтүстік-шығыс:
 Ирак

Сирия аумағының көпшілік бөлігі үстіртті. Елдің батыс бөлігі қос тау тізбегінен тұрады, бұларды Сирия опырығы (Әл-Габ ойысы) бөліп жатыр. Батыс тізбегі Ансария жотасынан, шығыс тізбек Аз-Завия тауларынан, Антиливанның шығыс беткейлерінен және бұның оңтүстік жалғасы Аш-Шейх (Хермон) жотасынан (биіктігі 2814 м) қалыптасқан. Оңтүстік-батысын Ад-Друз (биіктігі 1803 м) вулкандық массиві, оңтүстік-шығысын Сирия шөлі, солтүстік-шығысын Жазире үстірті алып жатыр.

Басты өзендері Евфрат (Сирия шегіндегі ұзындығы 675 км), Әл-Аси, Тигр. Ірі көлі — Хоме. Жері құмды саздақты, қиыршық тасты, сұр, қызыл қоңыр, өзен аңғарлары шалғынды, сортаң топырақты болып келеді. Жалпақ жапырақты, мәңгі жасыл ағаштар, бұталар өседі. Жазықтық шөлді бөлігінде қасқыр, қорқау қасқыр, тұяқты сүтқоректілерден бөкен, жабайы есек, таулы өңірде аю, қабан, орман мысығы, безоар ешкісі кездеседі. Бауырымен жорғалаушылар, кеміргіштер мекендейді.

Пайдалы қазбалары

Пайдалы қазындылары — мұнай, темір, марганец, мыс кентастары, хром, күкірт, фосфорит, қоңыр көмір.

Климаты

Климаты субтропиктік және теңіздік. Қаңтардың орташа температурасы 12°С, тамызда 27°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 700 — 1500 мм.

Тарихы

Ежелгі Сирия

Пальмира қаласының атақты шөлі (Б.д I—II ғ.)
Рим театры Босра қаласы

Сирия жерін адамдар тас дәуірінен бастап мекендеген. Сирия тарихы б.д.б. 4 мыңыншы жылдыққа жатады. Археологатар Сирияның әлем мәдениетінде үлкен үлесі барын дәлілдеген. Б.з.д. 2400-2500 жылдары Семит империясы, орталығы Эбла Қызыл теңізден Закаваказьеге дейін созылып жатқан. Эбла тілі семит тілдерінің ішіндегі көнесі болып есептеледі. Эбла кітапханасында 1975 жылы 17 мыңға жуық глинадан жасалған тақтайшалар бар.

  • Б.з.б. 2-мыңжылдықтарда негізгі халқы көшпелі және жартылай көшпелі аморей (Амориттер) тайпалары болды. Кейіннен Сирия гиксостар тайпалық одағы құрамына енді.
  • Б.з.б. 8 — 6 ғ-ларда Сирия Ассирия, Вавилон патшалығы, Ахемен әулетіне бағынды. Б.з.б. 338 ж. А.Македонский мемлекетіне, ол ыдыраған соң Селевки әулетіне қарады.
  • Б.з.б. 64 ж. Сирия Римге қосылып, оның аса маңызды және неғұрлым бай провинцияларының біріне айналды.
  • 4 ғасырдыңдың аяғынан Сирия Византия құрамында болды.

Б.з.д. XXIII ғ. империяны Аккад жаулап алды. Астанасын жермен жексен етті. Кейін Сирия жеріне ханаан тайпалары кіріп келді. [1] Ханаан тайпалары жайлап алған соң Б.з.д. 64 Сирия жері Рим империясы қол астында болды. Б.з.д. XVI ғ. XVI ғ. аралығында Сирияның оңтүстігінде басында Египет перғауынынна бағынышты болған Дамас қаласы болған.

Пальмира

Толық мақаласы: Пальмира

Пальми́ра (гр. Παλμύρα, арамейше көшірме, калька ивр. תַּדְמוֹר‎, Тадмор, «пальма қаласы») — бұрынғы гүлденіп тұрған қала, бүгіндері ежелгі римдік соңғы дәуірінің сәулетінің маңғаз құрылыстарының қалдықтарымен аты шыққан Сириядағы кедей елді мекен. Бұл жер 34°33′33″ с. е. 38°16′25″ ш. б. / 34.55917° с. е. 38.27361° ш. б. / 34.55917; 38.27361 (G) (O) (Я)(Ферро аралынан), шөлдің бір шұратты жерінде, Дамаск пен Евфрат арасында, біріншісінен 240 км солтүстік-шығысқа қарай, ал екіншісінен 140 км қашықтықта.

Араб халифаты, Османлы империясы тұсында

Сұлтан Ғази Абул Мажид-1
Президент Адиб аш-Шишакли
Хафиз әл-Асад

Француз мандаты

1920 — 43 ж. француз мандатына қарады.

Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін Османлы империясы ыдырады. 1920 жылы орталығы Дамаск болып Сирия араб патшалығы құрылды. Хашимиттер тайпасынан шыққан Файсал патша болып сайланды. Файо кейін Ирак патшасы болды. Сирия тәуелсіздігі ұзаққа созылмады. Бірнеше айдан соң француз әскері Сирияға кіріп келді. Француз әскері Сирия әскерін 23 шілде күні Мейсалун асуында жеңді. 1922 жылы бұрынғы Түркия доминионы Ұлыбритания мен Франция арасында бөлінді. Ұлыбритания Иордания мен Палестина жеріне иелік етті. Ал қазіргі Сирия территориясы, Ливан Францияның иелігіне өтті.

1930 жылы Франция мандатын құптайтын, прзедиент сайлайтын, бірпалаталы жаңа конституция қабылданды.

1936 жылы Сирия мен Франция арасында Сирияның тәуелсіздігін қарастыратын келісімшартқа қол қойылды. Дегенмен Франция 1939 жылы Франция оны ратификациялаудан бас тартты. 1940 жылы Францияны неміс әскерлерінің оккупациялауына байланысты Сирия мемелкетінің басшылығы генерал Денцтің қолына өтті.

1941 жылы 27 қыркүйекте Франция Сирияға тәуелсіздігін берді. Француз әскері Екінші дүниежүзілік соғыс біткенше Сирия жерінде қалды. 1945 жылы 26 қаңтарда Сирия Германия мен Жапонияға қарсы соғыс ашқанын жариялады. 1946 жылы француз әскерлері Сириядан шығарылды.

Жаңа тарихы

Президент Башар әл-Асад жұбайы Асма аль-Ассад
Сирия президенті Башар әл-Асад (сол жақта) Лула да Силвамен (оғ жақта) бірге, 2010

Сирия басшылары

Осман империясы тұсында

Сирия Егиеттің қоластынан 1517 жылы босады. 1517 жылы Осман сұлтаны Салим-1 Сирияны басып алды. Осман империясы тұсында Сирия 14 провинция-мухавазаға бөлінде. Әр мухавазаны губернатор-мухафиз басқарды. Мухафииздар тікелей Стамбұлға бағынды. XVIII ғасырда Сирия жеріне Наполеонның әскерлері келді. 1833 жылы египеттік Мұхамет-Али Сирияны бағындырғанымен, 1840 жылы Түркияға қайта берді.

Осман империясынан кейінгі кезең

1918—1920 жылдар аралығындағы басшылар

Сирия патшасы, 1920

Француз мандаты кезеңі, 1922—1936

Сирия президенттері, 1936 — қазіргі күн

Қазіргі президенті

Башар Хафиз әл-Асад (араб.: بشار حافظ الأسد‎, ағылш. Bashar Hafez al-Assad, 11 қыркүйек 1965 жылы Дамаскіде туылған. Сирияның — 16-шы президенті. 17 шілде 2000 жылы таққа отырды.[4]. 2007 жылы қайта сайланды.

  • Әкесі: Хафиз Асад Сирия президенті.
  • Анасы: Анис, Махлуф тайпасынан.
  • Әпкесі: Бушра әл-Асад
  • Ағасы: Басил әл-Асад
  • Інілері: Махир және Мажид әл-Асад
  • Жұбайы: Асма Фауаз әл-Ахрас[5].

2000 жылы желтоқсан айында Башар әл-Асад Асма Фауаз әл-Ахрасқа үйленді. Асма сириялық сүнниттерден болатын құрметті тайпаның қызы. Ол — экономист, компьютерных технологиялар жөнінде маман. Ұлыбританияда туылып, тәлім алған. Асад онымен Лондонды іс-тәжірибеед жүрген уақытта танысқан.

  • Балалары: ұлдары: Хафиз, Зәйн және Карим[5] (басқа дерекетер бойынша Башар Асадтың екі ұл бір қызы бар).

Халқы

Сирия халқының санағы[6]
Жыл Миллион
1971 6.6
1990 12.7
2009 21.1
Негіз: OECD/World Bank
Сириялық бәдәуи
Сирияның халқы демографиясы
Халықтың орналасу тығыздығы
Қала Халқы
Б.д. дейін 10 000 200 000
Б.д. дейін1000 2 000 000
1 2 000 000
200 1 000 000
500 3 000 000
1000 3 000 000
1200 5 000 000
1500 1 500 000
1800 1 000 000
1900 1 000 000
2000 16 071 000
2010 22 838 000

Этникалық құрамы

Халқы 16 млн. 729 мың (2001). Негізінен сириялық арабтар, олардан басқа күрдтер, армяндар, түрікмендер, шеркестер, сығандар тұрады. Сириялықтар, сириялық арабтар — ұлт, Сирияның негізгі халқы. Саны 6,4 млн. жуық. Сондай-ақ 200 мыңнан астам Сириялықтар басқа елдерде (негізінен Оңтүстік Америкада) тұрады. С-дың аз ғана бөлігінде ру-тайпалық құрылыс сақталған (неғұрлым ірі тайпалар — федаан, хадедийин, мавали, бени халед, умур). Негізгі кәсібі — егіншілік, жартылай көшпелі мал шаруашылығы

Астанасы мен Ірі қалалары

Сирия қалалары
Аталуы Халқы Мухафаза
Қазақша Арабша Санақ 1981 Санақ 2006
1. Халеб (Алеппо) حلب 985.413 1.626.218 Халеб (Алеппо)
2. Дамаск دمشق 1.112.214 1.580.909 Дамаск
3. Хомс حمص 346.871 798.781 Хомс
4. Хама حماه 177.208 477.812 Хама
5. Латакия اللاذقية 196.791 347.026 Латакия
6. Дейр-эз-Зор دير الزور 92.091 252.588 Дейр-эз-Зор
7. Ракка الرقة 87.138 182.394 Ракка
8. Эль-Баб الباب 30.008 137.565 Халеб (Алеппо)
9. Идлиб إدلب 51.682 135.619 Идлиб
10. Дума دوما 51.337 114.761 Риф Дамаск
Дамаск, 1837 жыл.
Дамаск XIX ғ. соңы.
Толық мақаласы: Дамаск
Толық мақаласы: Алеппо

Астанасы Дамаск қаласы. Дамаск, Шам — Сирияның астанасы (1943 жылдан), ежелгі мәдениет орталығы. Дамаск туралы алғашқы жазба деректер б.з.б. 16 ғасырлардан бастап кездеседі. Қала Дамаск патшалығының орталығы (б.з.б. 11ғ,—б.з.б. 732 ж.), кейіннен Ассирия, Жаңа Вавилон, Ахеменид әулеті, А. Македонский, Селевеки әулеті, Рим, Византия мемлекеттетерінің құрамында болды. 635 ж. қаланы арабтар жаулап алған соң, халифаттың астанасына (671—770) айналды. Аббас өулеті түсында астана Багдад қаласына көшкен соң да, Дамаск діни, ғылыми-мәдени орталық ретіндегі мәртебесін жоғалтқан жоқ. 9—13 ғасырлар аралығында кала ор түрлі мұсылман мемлекеттерінің, 1260—1516 ж. мәмлүктердің, 1401 ж. Әмір Темір иелігінде болды. 1516— 18 ж. Осман сүлтандығының құрамында, 1920—43 ж. Франңияның мандатты территориясы. Сирияның астанасы. Дамаскдегі "Бабуссағир" (Кішкене қақпа) бейітінде ғүлама ғалым Әбу Насыр әл-Фараби жерленген. [7] Дамаск — қазіргі дүние жүзі астаналарының ішіндегі ең ежелгісі. Оның арабша атауы Димашк немесе Аш-Шам. "Димашк" сөзінің шығу төркіні жөнінде көптеген пайымдаулар бар. Дамаск жөніндегі ең алғашқы еске алулар Египет перғауындарының XVIII әулетінің құжаттары мен аккад тақташаларында кездеседі. Онда кала Димаску немесе Димашка деп аталған.

Арамей құжаттарында Дамаск Дурмешек және Думмешек деп аталған. Дамаск ескі Өсиеттің бірінші кітабында маңызды қолөнер және мәдени орталық ретінде еске алынады. Кейінірек Дамаск аталып кеткен қоныс Солтүстік Арабия шөлдерінен жайылымдар басып алуға шыққан көшпелі арамей тайпаларының кезінде жоғары гүлдену дәрежесіне жетті. Дамаск, Сури, яғни Сирия еліндегі арамейлердің ең ірі орталықтарының біріне айналды.

Дамаск орасан тарихи және мәдени құндылыққа ие, өйткені мұнда ежелгі және ортағасырлық архитектураның ескерткіштері сақталған. Кейбір орамдар Селевкілер дәуірінде (б.з.д. 312—64 жж.) салынған, көшелері тік бұрышты жоспарланған болып келеді. Римдіктер жаулап алған кезеңнен қала қамалдарының, қақпалардың орны, монументті арқаның құлаған қалдықтары мен коринфтік бағаналары бар Дамаск Юпитерінің қасиетті ғибадатханасының қалдықтары сақталған.[8]

Тілі

Әулие Анания храмы Дамаск

Сирия араб тілінің сириялық диалектісінде сөйлейді. Ресми тілі — араб тілі. Елдің солтүстігінде күрт тілі қолданылады. Сонымен бірге Армян тілі, Адыг (черкес) тілі және Түркмен тіліде қолданыста бар. Біршама аудандарда ежелгі Арамей тілінің диалектілері қолданылады. Шет тілдерінің қатарында — Орыс тілі, Француз тілі және Ағылшын тілі қолданылады.

Діні

Тұрғындарының 90%-ы мұсылмандар, қалғандары христиандар (православтар, католиктер, марониттер, т.б. Мұсылмандардың 87 % — сунниттер, қалған 13 % — алауиттер және исмаилиттер, сонымен бірге шииттерде бар. Олар 2003 жылғы Ирак соғысынан кейін көбейді. Христиандардың жартысы сириялық православтар, 18 % — католиктер (Сирия католик шіркеуі және Мелькит католик шіркеуі). Сондай-ақ Армян апостол шіркеуі және Орыс православ шіркеуі бар.

Дамаскіде орналасқан шіркеулер

  • Chapel of Saint Paul
    Chapel of Saint Paul
  • Our Lady of Dormition Greek Catholic Patriarchal Cathedral
    Our Lady of Dormition Greek Catholic Patriarchal Cathedral
  • Saint Sarkis Armenian Cathedral in Bab Sharqi
    Saint Sarkis Armenian Cathedral in Bab Sharqi
  • Saint George Syrian Orthodox Cathedral
    Saint George Syrian Orthodox Cathedral

Дамскідегі Умауилер мешіті

Umayyad Mosque Yard
Umayyad Mosque Yard
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Umayyad Mosque

Әкімшілік бөлінуі

Сирия 14 мухафазға бөлінеді, мухафазды министрлер кабинеті бекіткен соң ІІМ тағайындайды. Әр мухафазада жергілікті парламент бар. Кунейтра мухафазасын 1973 Израиль басып алған. біршама бөлігі БҰҰ иелігінде.

Нөмірі
картада 		Қазақша
атауы 		Арабша
айтылуы 		Халқы Қала
1. Дамаск دمشق 4,500,000 Дамаск
2. Риф Дамаск ریف دمشق 2,235,000 Дамаск
13. Дәйр-әз-Зор دير الزور 1,040,000 Дәйр-әз-Зор
4. Дәрға درعا 858,000 Дәрға
10. Идлиб ادلب 1,288,000 Идлиб
8. Латакия اللاذقية 891,000 Латакия
12. Ракка الرقة 811,000 Ракка
7. Тартус طرطوس 720,000 Тартус
11. Халаб мухафаза (Алеппо) حلب 4,120,000 Халаб (Алеппо)
9. Хама حماه 1,416,000 Хама
14. Хасеке الحسكة 1,225,926 Хасеке
6. Хумс حمص 1,561,000 Хумс
3. Эль-Кунейтра القنيطرة 69,000 Эль-Кунейтра
5. әл-Сууәйда السويداء 304,000 әл-Сууәйда

Мәдениеті

Білім саласы

Сирия университеттері

реттік саны Қазақша Арабша Ағылшын тілінде
1 Дамаск университеті جامعة دمشق Damascus University
2 Алеппо университеті جامعة حلب University of Aleppo
3 әл-Бағс университеті جامعة البعث Al-Baath University
4 Тишрин университеті جامعة تشرين Tishreen University
5 Евфрат университеті جامعة الفرات
6 Сирия қашықтан оқыту университеті الجامعة الافتراضية السورية Syrian Virtual University

Мерекелері

Уақыты Аталуы Арабша аталуы Ескерту
Уақыт ауысып отырады Құрбан айт عيد الاضحى المبارك Қажылықтың бітуі
Уақыт ауысып отырады Ораза айт عيد الفطر Рамазан айының бітуі
Уақыт ауысып отырады Мәуліт المولد النبوي Мұхаммед пайғамбардың туылған күні
1 қаңтар Жаңа жыл عيد رأس السنة الميلادية
8 наурыз 8 наурыз Революциясы ثورة الثامن من اذار Баастың мемлекет басына келуі
21 наурыз Аналар күні عيد الأم
17 сәуір Тәуелсіздік күні عيد الجلاء Соңғы француз әскерлерінің эвакуацияланған күні
Айырмашылығы бар Григориан Пасхасы عيد الفصح (غربي)
Айырмашылығы бар Викториан Пасхасы عيد الفصح (شرقي)
1 мамыр Еңбекшілер күні عيد العمال
6 мамыр Шаһидтер күні عيد الشهداء Сирия ұлтшылдарының қаза болған күні
6 қазан Қазан азаттық күні ذكرى حرب تشرين التحريرية
25 желтоқсан Рождество عيد الميلاد المجيد

Экономикасы

Сирия аграрлы-индустриалды ел. Экономиканың басты саласы — ауыл шаруашылығы. Дәнді дақылдардан бидай, арпа, сұлы, жүгері, т.б. егіледі. Мақта, қант қызылшасы, темекі, жеміс-жидек, жүзім өсіру, балық ш., жеңіл өнеркәсібі дамыған. Болат прокаттау, мұнай айыру, трактор құрастыру, т.б. өнеркәсіп салалары жұмыс істейді. Сыртқа мұнай және мұнай өнімдерін, мақта, тоқыма бұйымдарын, а. ш. өнімдерін шығарады. Импортының негізін машина және жабдықтар, азық-түлік, қара металдар, ағаш құрайды. Ұлттық табыстың жан басына шаққандағы мөлш. шамамен 1024 АҚШ долл-на тең. Негізгі сауда серіктестері: Испания, Франция, Ұлыбритания, Германия.

Сирия газеттері

Аталуы Арабша жазылуы Латынша жазылуы
Әл-Сәурә әл-Сурия الثورة السورية
Жарида Қасиуна әл-Сурия جريدة قاسيون السورية
Жаридату әл-Нур әл-Сурия جريدة النور السورية
Жаридату әл-Наһда әл-Сурия جريدة النهضة السورية
Жаридату Сурия әл-Хурра جريدة سورية الحرة
Жаридату Тишрин جريدة تشرين
Жарида Банйас әл-Сурия جريدة بانياس السورية

Транспорты

Дамаскідегі Хижаз теміржол вокзалы

Автомобиль жолдары

Сирия тасдолдарының жалпы ұзындығы 36 377 км. Олардың ішінде:

  • Қатты қаптамамен — 26 299 км
  • Қатты қаптамасыз — 10 078 км

Темір жолдары

Темір жолдарының жалпы ұзындығы  — 2 750 км. Сирияда темір жолдың екі түрі бар. 2423 км темір жол стандартты кәлия 1435 мм, 327 км — 1050 мм. 1050 мм жол Осман империясы тұсында XX ғасырда салынып Дамаскпен Мединнің арасын жалғастырған. Қазіргі күні бұл темір жол қолданылмайды.

Әуе жолдары

Аэропорттарының саны — 104 (1999), оның ішінде бетонды қаптамамен — 24. 3-уі халықаралық статусқа ие. Мемлекеттік авиакомпаниясы — Syrianair. Сирия араб әуежолдары (араб.: مؤسسة الطيران العربية السورية‎; англ. — Syrian Arab Airlines / Syrianair) — сириялық авиакомпания, Дамаскіде орналасқан.

Әуе флоты

Ұшақ Саны Орын саны Ескерту
Аэробус A320-200 6 150
Боинг 727-200 6 189
Боинг 747SP 5 416
Антонов Ан-24/26 8 52
Ильюшин Ил-76 4 —
Туполев Ту-134 1 96
Яковлев Як-40 6 32
Ильюшин Ил-96 300—435 +3 тпасырыста
Туполев Ту-204 4 210 тапсырыс берілген

Құбыр транспорты

Жалпы құбыр магистралінің ұзындығы 1304 км, оның ішінде 515 — мұнайқұбырлары.

Теңіз транспорты

Негізгі порттары Жерорта теңізінде: Тартус, Латакия, Банияс. Тартуста Ресей базасы орналасқан ВМФ Россия.[9].

Қазақстан мен Сирия қарым қатынасы

Қазақстан Республикасы мен Сирия Араб Республикасы арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастар 1992 жылғы 28 наурызда орнатылды. Қазақстан мен Сирия арасындағы өзара қатынастарға қазіргі уақытта еліміздің Египеттегі Елшілігі жетекшілік етеді. 2007 жылғы сәуір айынан бастап Дамаск қаласында Қазақстанның Консулдығы жұмыс істейді. Консул- А.Асылов.

2007 ж. қарашада ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Дамаскіге жасаған бірінші ресми сапары екі ел арасындағы барлық салалардағы ынтымақтастықты жандандыруға елеулі серпін берді. Сапар қортындысы бойынша ҚР Сыртқы істер министрлігі мен САР Сыртқы істер министрлігі арасындағы Саяси консультациялар жөніндегі декларацияға, ҚР Үкіметі мен САР Үкіметі арасындағы Білім және ғылым саласындағы ынтымақтастық жөніндегі келісімге, ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі мен САР Ауыл шаруашылығы министрлігі арасындағы Өзара түсіністік, сондай-ақ Астана мен Дамаск арасындағы әріптестік қарым-қатынастар орнату меморандумдарына қол қойылды. Сапар шеңберінде Қазақстан-Сирия Іскерлік кеңесінің бірінші отырысы өткізілді.

Қазақстанға САР бұрынғы Сыртқы істер министрі Фаруқ Шарааның (1992 ж. наурыз), САР Экономика және сауда министрі А.Лютфидің (2005 ж. тамыз), Сирияның қазіргі Сыртқы істер министрі Уалид әл-Муаллимның (2007 ж. қыркүйек) сапарлары болды. Өткен жылдар ішінде Сирияда ҚР Парламенті Мәжілісінің Төрағасы Ж.Тұяқбай (2004 ж. маусым), ҚР Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келісім министрі М.Құл-Мұхаммед (2003 ж. мамыр), ҚР Мәдениет және ақпарат министрі Е.Ертісбаев (2006 ж. маусым), ҚР Индустрия және сауда министрі Ғ.Оразбақов (2007 ж. шілде) болып қайтты. Екі елдің мәдени саладағы өзара іс-қимылында Дамаскіде жерленген қазақ халқының көрнекті ұлдары – ғалым, ойшыл Әбу Наср Әл-Фараби мен Египет пен Сирияның ХІІІ ғасырдағы билеушісі Сұлтан Аз-Захир Бейбарыстың тарихи мұраларына қатысты тақырып ерекше орын алады.

2007 ж. қазанда ҚР Үкіметі мен САР Үкіметі арасындағы Дамаск қаласында Әл-Фарабидің тарихи-мәдени орталығының және кесенесінің құрылысын салу, Сұлтан Аз-Захир Бейбарыс кесенесін қалпына келтірудегі ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды. Келісімге сәйкес, ҚР Үкіметі Әл-Фарабидің тарихи-мәдени орталығының және кесенесінің құрылысын салуға 29,6 млн. теңге және Сұлтан Аз-Захир Бейбарыс кесенесін қалпына келтіру құрылысына 54,2 млн. теңге қаражат бөлді. Екі ел арасындағы тауар айналымы 2008 жылы 33 млн.308,2 мың АҚШ долл. құрады (негізінен экспорт). 2009 ж. қаңтар мен мамыр айлары аралығындағы екіжақты сауда мөлшері 5,435 млн. АҚШ долл. жетті. [10]

2009 жылы 13 сәуірде Дамаск қаласында ҚР-ның Египеттегі Елшісі Бахтияр Тасымов Сирия Сыртқы істер министрі Уалид Әл-Муаллимге Қазақстанның Сирия Араб Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі қызметін қоса атқару жөнінде Сенім грамоталарын тапсырды.[11]

Қазақстан мен Сирия арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастық

Қазақстандық компаниялар Сирия нарығына үлкен қызығушылық білдіруде. Сол себепті екі үкімет жаңа сауда-экономикалық келісімге қол қоюы тиіс. Ал 1992-жылы қол қойылған келісім бұрынғы маңызынан айрылды.

Өз кезегінде Сирия Араб республикасының экономика және сауда министрі Амер Лютфи Қазақстан жағына тоқыма және азық-түлік өнеркәсібі саласында бірлескен кәсіпорындар құруды ұсынды.

"Қазақстан үшін Сирия арабия нарығына алтын көпір бола алады. Біз басқа да 17 араб мемлекетімен бірге арнаулы экономикалық аймаққа жатамыз. Бұл елдер үшін салық жеңілдіктерінің жүйесі жұмыс істейді. Біздің ел арқылы Қазақстан өз өнімдерін осы елдерге шығара алады",- деді А.Лютфи.[12]

Әдебиет

  • Политическая история государств Азии и Африки, М., 1996; Андреев А.Р.,
  • Сирия: история, народ, культура, К.—М., 2003; Шумов С.А., Страны мира, М., 2004;
  • Только факты, Гонконг, 2004; Васильев Л.С., История Востока, М., 2005. [13]

Пайдаланылған cілтемелер

  1. ↑ Сирия тарихы
  2. ↑ Сирия-Араб уикипедиясы
  3. ↑ Орыс уикипедиясы
  4. ↑ Кто такой Башар Асад \\ Газета. Ру
  5. ↑ a b Захар Радов. «Асма аль-Асад прячется в Лондоне: Первая леди Сирии с тремя детьми решила переждать смутное время на родине» \\ «Комсомольская правда. Беларусь» 10 мая 2011
  6. ↑ CO2 Emissions from Fuel Combustion Population 1971–2008 IEA (pdf pages 83–85
  7. ↑ Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
  8. ↑ Қазіргі дүние географиясы: Хрестоматия. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқу құралы. / Қ. Ахметов, Т. Увалиев, Г. Түсіпбекова. —Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-216-5
  9. ↑ Россия выходит в Средиземноморье
  10. ↑ Қазақ Сирия қарым қатынасы
  11. ↑ Бахтияр Тасымов Уалид Әл-Муаллимге Сенім грамоталарын тапсырды
  12. ↑ Қазақстан мен Сирия сауда-экономикалық ынтымақтастық
  13. ↑ Қазақ Энциклопедиясы, 7 том

Сыртқы сілтемелер
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Syria

Үлгі:Wiktionary

Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Damascus

Үлгі:Countries and territories of the Middle East Үлгі:Southwest Asia Үлгі:Countries of Asia Үлгі:Countries bordering the Mediterranean Sea Үлгі:Arab League Үлгі:OIC

Үлгі:Link FA Үлгі:Link FA

«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Сирия&oldid=841798» бетінен алынған