Ислам күнтізбесі

Ислам күнтізбесі, Араб күнтізбесі , ай һижрасы — Ай фазаларының өзгерістеріне негізделген күнтізбе. “Жәһилия” заманында, яғни исламнан бұрын Арабияда 24 жылдық жыл санау есебі қолданылды.

15 жыл 12 айдан, 9 жыл 13 айдан есептелді. Қосылатын артық ай “нәси” деп аталды. Абыздар оны орынды да, орынсыз да қосып, күнтізбені шатастыра бергендіктен Мұхаммед нәсиды есептен мүлдем шығарып тастады. Содан бері араб елінде жыл 12 синодтық айдан құралады. Ол 354 не 355 күн. Ислам діні шыққаннан бері арабтардың қолданылатын жыл санау жүйесі — “Тарих әл-һижра”. “һижра” — “ауып бару” деген мағынаны береді.

Қазіргі Араб күнтізбесі һижрадан, яғни мұсылмандардың Мединеге барған күнінен басталады. Һижра есебін Мұхаммед өлгеннен кейін 5 жыл өткенде, 637 жылы халиф Омар ибн әл-Хаттаб (634 — 644) жасаған. Нақты жылдан 11 күн кем болғандықтан, Араб күнтізбесіндегі жылдың басы жылжи береді. Тіпті, бір жылдың ішінде жаңа жыл мейрамын арабтар екі рет өткізулері де мүмкін. Мысалы, 1911 жылы 2 қаңтарда және 22 желтоқсанда арабтардың жаңа жылдары екі рет өтті. һижраның Күн қозғалысына қатысы жоқ. Ол тек Айға негізделген. Жерлері ыстық және шөлді болғандықтан олар күндіз демалып, түнгі салқында Айдың жарығымен жұмыс жасайды. Араб күнтізбесінің шығуының басты себебі де осы.