III Иван Васильевич

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

III Иван Васильевич (Ұлы Иван есімімен танымал ; 22 қаңтар 1440 — 27 қазан 1505) —1465-1505 жылдар аралығындағы мәскеудің ұлы князі, мәскеудің ұлы князі Василия II Васильевич Темныйдың ұлы. Иван Васильевичтің басқаруы тұсында Мәскеу маңындағы орыс жерлерінің басым бөлігі бірігіп, жалпыорысмемлекеттік орталығына айналуына себепкерлік етті. Елді ордын хан үкіметінен іржола босатуға қол жеткізілді; Сот ісі - мемлекет заңдарының жинағы қабылданды және бірнеше жергілікті жер иелену жүйесіне байланысты реформалар жасалды.

Балалық және жастық шағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

III Иван на Памятнике «1000-летие России» в Великом Новгороде

III Иван 1440 жылы 22 қаңтарда мәскеудің ұлы князі Василий Васильевичтің[1]. отбасында дүниеге келді. Иванның анасы Мария Ярославна үлесті князь Ярослав Боровскийдің қызы. Ол апостол Тимофейдің еске алу күнінде туған және осыған орай өзінің Тимофей атты "бірінші есімін" иеленді. Жуық арадағ шіркеу мерекелерінің бірі әулие Златоус Иоаннаның айтулы күні болатын. Осыған орай көпке танымал тұлғаның есімі жас балаға берілді. Иван ІІІ ерте балалық шағы жайындағы мәліметтер сақталмаған, алайда ол өз әкесінің сарайында тәрбие алған болуы керек.

Ұлы князьдік таққа келу[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сыртқы саясат[өңдеу | қайнарын өңдеу]

«Жер жинағы»[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Новгородтың қосылуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Картина К. В. Лебедева «Марфа Посадница. Уничтожение новгородского веча»
Стояние на Угре. Миниатюра летописного свода (XVI век)
Картина Н. С. Шустова «Иоанн III свергает татарское иго, разорвав изображение хана и приказав умертвить послов» (1862)

Противостояние с Великим княжеством Литовским и Пограничная война 1487—1494 годов[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Литовск Ұлы княздігімен қарсыласу және 1487-1494 жылдардағы Шека

Крым хандығымен Одағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Крымский хан Менгли-Гирей (фрагмент османской миниатюры XVI века)

Казан хандығымен қарым-қатынасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Солтүстік-батыс бағыт: Ливонмен және Швециямен соғыстары][өңдеу | қайнарын өңдеу]

Литвамен соғыс 1500—1503 жылдар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

«Жер жинау» мен «тверді алудың» жалғасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Память: III Иван на почтовой марке России, 1995

Пермь мен Юграға саяхат[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ішкі саясат[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жаңа қосылған жерге ықпал ету[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Мәдени және идеологиялық саясат[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сәулет өнері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Успенский собор
Грановитая палата

Әдебиет[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Үкімет идеологиясы , лауазым және елтаңба[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Прорисовка великокняжеской печати, датируемой 1497 годом

Шіркеу саясаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Алғашқы қақтығыстар[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1490 жылғы дінбұзарлық пен жиылыс[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жанұясы мен таққа мұрагер отырғызу мәселесі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Софья Палеолог. Реконструкция С. А. Никитина, 1994 г.

Ұлы князьдің қазасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тұлғасы мен мінезі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Иван III Васильевич. Гравюра из «Космографии» А. Теве, 1575 год

Басқаруының қорытындысы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Иван был вторым сыном княжеской четы, однако старший сын Юрий умер в раннем возрасте.