Альпака

Альпака
Ғылыми топтастырылуы
Патшалық	Жануарлар
Тип	Хордалылар
Класс	Сүтқоректілер
Отряд	Жұптұяқтылар
Тұқымдас	Түйетәрізділер
Туыс	Викунья
Түр	Альпака
Халықаралық ғылыми атауы
Vicugna pacos Лессон, 1842
Синонимдер
Lama pacos
Ареал
Уикитүрлердегі жіктелуі [{{fullurl:commons:{{{Commons}}}|uselang=kk}} Ортаққордан сурет іздеу]

Альпака (лат. Vicugna pacos) — Оңтүстік Американың Анд таулы белдеуінде мекендейтін үй жануары. Қазір онда үш миллионға жуық альпака мекендейді, олардың көпшілігі Перуде тұрады. Альпака жүнді қырқу үшін өсіріледі, одан жылы және жұмсақ көрпелер мен киімдер, ал жүннен үйге арналған заттар жасалады.

Альпакалардың өсуі шоқтықында бір метрден аспайды, олардың салмағы 70 килограмды құрайды, олардың жүні жұмсақ және ұзын (бүйір жағында оның ұзындығы 15-20 см жетеді). Олар Анд тауларында 3500-5000 метр биіктікте, Эквадор аумағында, Перудің оңтүстігінде, Чилидің солтүстігінде және Боливияның батысында тұрады.

Олардың алғашқы сипаттамасы 1553 жылы Сиеза де Леонның «Перу шежіресі» кітабында келтірілген.

Тарихы

Шамамен 6000 жыл бұрын Перу үндістері альпакаларды қолға үйретіп, өсіруді бастады. Мочика мәдениетінде альпакалардың бейнелері кең таралған.

1553 жылы олардың алғашқы сипаттамасы Сис де Леонның «Перу хроникасы» кітабында берілген

Құндылығы

Ол ең алдымен қойдың барлық қасиетіне ие, бірақ салмағы жағынан әлдеқайда жеңіл жүні үшін бағаланады. Жануарлардың жүні бірнеше түрге бөлінеді: корольдік альпака - талшық диаметрі 19 мкм, бала альпака - талшық диаметрі 22,5 мкм, өте жұмсақ альпака - талшық диаметрі 25,5 мкм, ересек альпака - 32 мкм [көзі 930 күн көрсетілмеген].

Альпака жүні өте төзімді және майсыз, сондықтан одан жасалған бұйымдар ұзақ уақыт бойы ластанбайды. Әлемдегі бірде-бір жүн альпака жүнімен, әсіресе балалық альпака жүнімен салыстырылмайды. Ол қойдың жүнінен жеті есе жылы, іс жүзінде суға төзімді және аллергиясыз.

Қасиеті

Альпаканың, ең алдымен, өзінің жүнімен бағаланады. Ол қойдың жүніне жақын, бірақ одан жеңілірек.

Жануарлардың жүні бірнеше түрге бөлінеді: корольдік альпака - талшықтың диаметрі 19 мкм, нәресте альпакасының - талшықтың диаметрі 22,5 мкм, өте жұмсақ альпака - талшықтың диаметрі 25,5 мкм, ересек альпака - 32 мкм.

Алпака жүні өте төзімді және майы жоқ, сондықтан одан жасалған бұйымдар ұзақ уақыт ластанбайды. Әлемде ешбір жүн альпака жүнімен, әсіресе, балалар альпакасының жүнімен салыстырылмайды. Ол қой жүнінен жеті есе жылы, іс жүзінде су өткізбейді және аллергия тудырмайды.

Галерея

• 
  Альпака басы
• 
  Мәскеу хайуанаттар бағындағы альпака
• 
  Альпака қаңқасы, жоғарыда альпака және гуанако бас сүйегі бар. (Остеология мұражайы)
• 
  Ферма жанындағы альпака
• 
  Альпаканың беті жақыннан
• 
  Альпаканың сури
• 
  Эквадордағы таудың жанындағы альпака
• (бейне) Альпака шайнау
• Альпака жүнін иіру, Сен-Готард, 2018 ж.
• 
  Боливиялық адам және оның альпакасы