Арианам вайджа

Арианам вайджа — б.з.б. 2-мыңжылдықтың 2-ширегінде — 1-мыңжылдықтың басында Қазақстан мен Орта Азия жерін мекендеген арий тайпаларының жері, түпкі отаны.

Зороастриялықтардың діни кітабы “Авестада” А.В. арқылы Хукарья тауынан (Памир-Алтай мен Тянь-Шань тау жүйесі) бастау алатын “киелі” Ардви (Амудария және Датьи (Сырдария) өз-дерінің ағып жатқаны айтылады. Ал Ранха (Итиль) өз-і және “Құндызды өлкемен” (Кама өз-і бассейні) байланыстырылатын, Ардви өз-і құятын Варахуша теңізі дегеніміз қазіргі Каспий. А. В-ның шекарасы, Амудария мен Сырдария, Каспий мен Арал жағалаулары бір тілде сөйлеп, ортақ құдайларға табынған арий, тур және хьона тайпалары арасындағы қиян-кескі соғыстардың майдан алаңы болған. “Авеста” мазмұнының көне желісінде қола дәуіріне жататын арийлар мен турлардың мифтары мен эпостарының жаңғырықтары сақталған.