Ассам

**Ассам**
	Үндістанның штаты
	Ассам
	ассам тілінде - অসম; хинди असम
	Елтаңбасы
Әкімшілігі
Әкімшілік орталығы	Диспур
Губернатор	Джанаки Баллабх Патнаик
Бас министрі	Тарун Гогой
Тарихы мен географиясы
Координаттары	26°08′ с. е. 91°46′ ш. б. / 26.14° с. е. 91.77° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 26°08′ с. е. 91°46′ ш. б. / 26.14° с. е. 91.77° ш. б. (G) (O) (Я)
Жер аумағы	78 438 км² (16 орын)
Ірі қаласы	Гувахати
Басқа ірі қалалары	Силчар
Тұрғындары
Тұрғыны	31 169 272 адам (2011)(14 орын)
Тығыздығы	397,37 адам/км² (15 орын)
Ресми тілдері	Ассам тілі, бодо, карби
Сандық идентификаторлары
Аббревиатура	IN-AS
ISO 3166-2 коды	IN-AS
	assamgovt.nic.in
	Координаттар: 26°08′ с. е. 91°46′ ш. б. / 26.14° с. е. 91.77° ш. б. (G) (O) (Я)

Ассам ( ассам тілінде - অসম, хинди असम) — Үндістанның солтүстік-шығысындағы штат. Аймақ әлемге аты шыққын "Ассам шайымен" белгілі.

Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ертеде және орта ғасырдың басында Ассам және Прагджьотиша, Камарупа деп аталған. 6-7 ғасырда Солтүстік Бенгалиямен қосылып, дербес феодалдық мемлекет болды. 13 ғ. Ассамды Бирманы мекендеген ахома тайпалары жаулап алды. Мұнда 1792-94 ж. Англия, ал 19 ғасырдың басында Бирма үстемдік етті. 1824-26 ж. болған ағылшын-бирма соғысы нәтижесінде Ассам жері ағылшындық Үндістанға қосылып, 1921 жылдан оның провинциясы болды. Ұлттық-азаттық күресінің нәтижесінде 1947 ж. Үндістанның тәуелсіздігі жарияланып, ол екі мемлекетке (Үндістан және Пәкістан) бөлінгеннен кейін, Ассам (Пәкістанға қосылған Силхет округін есептемегенде) 1950 ж. Үндістан Республикасының штаты болды.

Географиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жер аумағы 78 438 кm². Шығыс Гималай тауларының етегінде, негізінен Брахмапутра өзенінің алабына орналасқан. Астанасы - Диспур, ірі қаласы — Гувахати. Халқы — 31 169 272 человек (14-ші орын; 2011 ж.). Олардың 50%-тен астамы ассамдықтар, 18 %-ы бенгалдықтар.

Жерінің оңтүстігін Лушан тауы (2157 м-ге дейін), орталық бөлігін Ассам таулары, солтүстігін Брахмапутра өзені бойындағы ойпат алып жатыр. Жер сілкіну жиі болып тұрады. Климаты - тропиктік, муссондық, жазы жаңбырлы. Ауаның орташа температурасы қаңтарда +13 °С, мамырда +26°С. Жаздық жауын-шашын мөлшері 2000 мм. Жерінің 1/3 бөлігі мәңгі жасыл, аралас орман.

Ірі қалалары:

Гувахати — 808 021 адам
Силчар — 142 393 адам
Дибругарх — 122 523 адам
Нагаон — 107 471 адам
Тинсукия — 85 519 адам
Джорхат — 66 450 адам

Экономикасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ассамда егіншілік пен мұнай өнеркәсібі дамыған. Жерінің 15 %-ы жыртылған. Шай, кендір, күріш, темекі, мақта егіделі. Барлық егіннің 30 %-ы суармалы. Егіншілік негізінен Брахмапутра мен Сурманың аңғарларында дамыған.

Мұнай-химия өнеркәсібі де өркендеуде.

Шай, ағаш өндеу, шырпы, қағаз, жасанды ташық кәсіпорындары жұмыс істейді.

Ассамның көлік, экономикалық жағдайы Калькутта қаласымен тығыз байланысты. Брахмапутра өзенімен жылына 1 млн тонна жүк тасымалданады. Мұнай кендерінен өнеркәсіпті қалаларған құбырлар тартылған.