Донбастағы соғыс
 | Бұл мақаладағы кейбір мәлімет ескірген. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті мәліметті енгізіп Қазақша Уикипедияға үлесіңізді қосыңыз. Мәліметті жаңартқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз. |
| Донбастағы соғыс | |||
| Негізгі қақтығыс: Орыс-украин соғысы | |||
 Донбастағы соғыстың картасы. Қызыл түспен көтерілісшілердің қолындағы аймақтар көрсетілген. | |||
| Дата |
2014 жылдың сәуірі — қазіргі күнге дейін | ||
|---|---|---|---|
| Орын | |||
| Себеп | |||
| Нәтиже |
13 мың адам қаза тапты | ||
| Қарсыластар | |||
| |||
Донбастағы соғыс (укр. Війна на Донбасі) немесе Украинаның шығысындағы соғыс (укр. Війна на сході України) — Украинаның шығысындағы Донбас өңірінде, Донецк және Луганск облыстарының аумағында 2014 жылдың сәуірінде басталған қарулы қақтығыс[1].
2013 жылдың қарашасында Украина астанасы Киевте басталған Еуромайдан 2014 жылдың ақпанында ел президенті Виктор Януковичті тақтан тайдырған революцияға әкеп соқтырды. Артынша Ресей қолдаған қарулы құрылымдар Қырымды басып алып, кейінірек ол Ресей Федерациясының құрамына енді (аннексияланды). Революциядан кейін Украинада орнаған жаңа үкіметтің қарсыластары мен Ресейдің жақтастары елдің оңтүстігі мен шығысында наразылық шараларын ұйымдастырды. Бұл оқиғалардың нәтижесінде Украинадан бөлінуді қалайтын сепаратистер Донецк және Луганск облыстарында «халық республикалары» құрылғанын жариялады.
Әскери іс-қимылдарға бір жағынан Украина қарулы күштері мен басқа да күштік құрылымдар (оның ішінде еріктілерден құралған тұрақты емес қарулы құрылымдар), екінші жағынан көтерілісшілердің қарулы құрылымдары (өз егемендігін жариялаған Донецк және Луганск Халық Республикаларының жақтастары) қатысып жатыр. Батыс елдерінің барлау қызметтерінің мәліметтеріне сәйкес, көтерілісшілердің жағында ресейлік әскерилер соғысып жүр. Ресей бұл айыптарды жоққа шығарып, мойындаудан бас тартты, бірақ көтерілісшілердің қатарында «ресейлік еріктілер» болуы мүмкін деді[1].
2014 жылдың 7 сәуірінде Украина президенті қызметін атқарушы Александр Турчинов Харьков, Донецк және Луганск қалаларындағы әкімшілік ғимараттардың көтерілісшілердің қолына өтуіне байланысты дағдарысқа қарсы штаб құрылатынын және «қолына қару алғандарға қарсы терроризмге қарсы шаралар жүргізілетінін» жариялады.
11 мамыр күні Донецк пен Луганск облыстарында өзін-өзі билеу туралы референдум өтіп, 12 мамыр күні Донецк Халық Республикасы (ДХР) және Луганск Халық Республикасы (ЛХР) өз егемендігін жариялады. Жаңадан пайда болған «республикалар» украин билігінен ДХР және ЛХР аумағы деп жарияланған жерлерден әскерилерін шегіндіруді талап етті. Бұған жауап ретінде Украин әскерлерінің қатары құрышты техникалармен және тікұшақтармен күшейтіліп, олар қарсыластарына зеңбірекпен оқ жаудыра бастады. Әуе соққыларына көтерілісшілер зенитті-зымыранды кешендердің оғымен жауап беріп, тікұшақтар мен ұшақтарды құлата бастады.
Киевтегі Біріккен Ұлттар Ұйымының адам құқықтары бойынша Мониторинг миссиясының мәліметтері бойынша, 2019 жылдың қаңтарына дейін Украинадағы қарулы қақтығыстың салдарынан 13 мыңға жуық адам қаза тапқан. БҰҰ-ның гуманитарлық сұрақтарды координациялау Басқармасының есебі бойынша, 2019 жылдың қарашасына дейін Донбастағы алты жылға созылған соғыста 3,3 мың бейбіт азамат қаза тапқан, 9 мың адам жарақаттанған, 1,3 миллион адам ел ішінде қонысын ауыстыруға мәжбүр болған, 3,5 миллион адам көмекке зәру екен.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b Ukraine conflict: Can peace plan in east finally bring peace?. BBC. Тексерілді, 25 қаңтар 2020.