Ентікпе
Ентікпе (лат. dyspnoe) — тыныс алу жиілігінің, ырғағының, тереңдігінің бұзылуы салдарынан тыныс алудың қиындауы.
Түрлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ентікпенің 2 түрі:
- физиологиялық Ентікпе
- патологиялық Ентікпе бар.
Адам ауыр жұмыс жасағанда, биіктікке көтерілгенде немесе қоршаған орта температурарасы артқанда тыныс алуы жиілеп, организмге қажетті оттектің мөлшері 2 — 3 есе артады. Себебі адам дем алғанда ауамен бірге организмде жиналған көмір қышқыл газын да шығарады. Соның салдарынан тыныс алу бұлшық еттерінің жұмысы жиілеп, адам ентігеді. Мұндай ентігуді физиологиялық Ентікпе деп атайды.
Патологиялық Ентікпе тыныс алу, орт. жүйке жүйесі және жүрек-қан тамырлар жүйесінің жұмысы нашарлағанда, анемия кезінде, организмде зат алмасу процесі бұзылғанда, ұйықтатын дәрілермен, улы заттармен уланғанда болуы мүмкін. Мысалы, өкпе Ентікпесі кезінде адамның дем алуы қиындап, ауа жетпей, терісі көгеріп, мойынның вена қантамырлары білеуленіп ісініп кетеді. Ал жүрек Ентікпесінде адамның қол-аяғы көгеріп, мұздап кетеді. Тыныс алуы қиындап, ентіге бастағанда, адамды орындыққа отырғызып, терезені ашып, бөлменің ауасын тазарту керек. Кей жағдайда науқас адамды оттекті жастықпен дем алғызады. Емді терапевт-дәрігер белгілейді. Әуелі патологиялық Ентікпеге себеп болған ауруларды емдейді. Дәрігердің рұқсатынсыз өз бетінше дәрі-дәрмек ішуге болмайды.