Санта-Моника
Санта-Моника (ағылш. Santa Monica) — АҚШ-тағы қала, Лос-Анджелес округінің батысында, Калифорния штатында.
Қала христиан киелісі және Аврелий Августиннің анасы Киелі Моника құрметіне аталған. Атаудың шығу тегі осы жерге испандықтардың христиан мейрамы кезінде келуімен байланысты.
Батысында Санта-Моника шығанағымен (Тынық мұхит бөлігі), батыста және Лос-Анджелестің мынадай аудандарымен шектеседі: Пасифик Палисайдс (Pacific Palisades) және солтүстігінде — Брентвуд, шығысында — Батыс Лос-Анджелес және Мар Виста және оңтүстігінде — Венеция (Venice). Осылайша батысында Тынық мұхитын қоспағанда, Санта-Моника толық айналасында Лос-Анджелеспен қоршалған.
2010 жылы санақ қорытындысы бойынша халық саны 89 736 адам[1].
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Санта-Моника америкалық тонгва үндістер тайпасының аумағының бөлігінің бірі болған. Санта-Моника 1769 жылдан белгілі, алғашқы испан саяхатшысы Гаспар де Портола жағаға тоқтап, қазіргі Вилшир бульварының жағасында тұрақтаған.
География[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Санта-Мониканың географиялық координаттары 34°1'19" с. е., 118°28'53" б.е. Американдық санақ бюросының (United States Census Bureau) мәліметтері бойынша, Санта-Моника жалпы алаңы 41,2 км2 құрайды, оның ішінде 21,4 км2 — құрлық және 19,8 км2 — су кеңістігі (48,08 %). Теңіз деңгейінен биіктігі — 32 м.
Климат[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қала аймағы субтропикалық жерорта теңізі климатында орналасқан, көптеген оңтүстік Калифорния жағалауындағы оналасқан қалалар сиақты, оның табиғаты жұмсақ, қысы өте дымқыл және жазы жылы, тіпті ыстық, көбіне құрғақ табиғат тән. Жылдағы күншығатын күндердің саны — 325.
Географиялық орналасуы салдарынан Санта-Моника, таңертеңгілік тұмандар мамыр, маусым және шілде айларындағы жиі құбылыс. Маусым айы жиі бұлтты және салқын, ал Лос-Анджелесте жылы және жайдары болуы мүмкін.
Күндізгі ауа температурасы көктемде (сәуір) +20 °C. Жазда ауа температурасы жағалауында +30 °C-ға дейін көтеріледі. Жаңбырлы маусым (алайда, өте сирек) қазан соңынан бастап, наурыз айының ортасына дейін созылуы мүмкін. Қыста күндіз орташа ең жоғарғы температурасы +17 °C болады.
Тынық мұхитынан соғатын бриздер Санта-Моника ауа-райын, Лос-Анджелестің континентальды аудандарымен салыстырғанда аса балғын және таза етеді.
| Санта-Моника ауа райы | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Көрсеткіш | Қаң | Ақп | Нау | Сәу | Мам | Мау | Шіл | Там | Қыр | Қаз | Қар | Жел | Жыл |
| Абсолюттық максимум, °C | 29,0 | 32,0 | 32,0 | 33,0 | 34,0 | 33,0 | 33,0 | 35,0 | 34,0 | 37,0 | 38,0 | 32,0 | 38,0 |
| Орташа максимум, °C | 17,6 | 17,3 | 16,9 | 17,7 | 18,1 | 19,3 | 20,9 | 21,3 | 21,4 | 20,8 | 19,4 | 17,6 | 19,0 |
| Орташа температура, °C | 14,1 | 14,1 | 14,2 | 15,0 | 16,0 | 17,4 | 18,9 | 19,3 | 19,2 | 18,1 | 16,1 | 14,1 | 16,3 |
| Орташа минимум, °C | 10,5 | 10,8 | 11,4 | 12,4 | 13,9 | 15,6 | 17,0 | 17,3 | 16,9 | 15,4 | 12,8 | 10,4 | 13,7 |
| Абсолюттық минимум, °C | 1,0 | 2,0 | 1,0 | 4,0 | 6,0 | 7,0 | 9,0 | 11,0 | 7,0 | 6,0 | 3,0 | 1,0 | 1,0 |
| Жауын-шашын нормасы, мм | 68 | 82 | 40 | 12 | 5 | 1 | 0 | 0 | 3 | 14 | 25 | 41 | 295 |
| Су температурасы, °C | 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | 15 | 17 | 17 | 18 | 17 | 16 | 15 | 15 |
| Дерекнама: NWS | |||||||||||||
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2000 жылғы халық санағына сәйкес тұрғындар саны 84 084, 44 497 үй шаруашылықтар және 16 775 отбасы. Халықтың тығыздығы, осылайша 3930,4 адам км2 құраған. Халықтың нәсілдік құрамы, қалада мынадай: 78,29 % ақтар, 3,78 % афроамерикандықтар, 0,47 % - ын үндістер, 7,25 % азиаттар, 0,10 % — Тынық мұхит аралдары халықтарының жергілікті өкілдері, 5,97 % — өзге де нәсілдердің өкілдері. 13,44 % өзінің ата тегін испандық (латынамерикалық) ретінде анықтайды.
44 497 үй шаруашылықтарының санақ күнгі 15,8 %-ы балалы болған, 27,5 %-ы жұбайымен үйленген, 7,5 % жалғыс басты аналар басқарған және 62,3 % отбасы отбасы болмаған. 51,2 % алғыз адам. Орташа саны адамдар үй шаруашылығында саны 1,83.
Жас құрамы бойынша: 14,6 % — 18 жасқа толмаған, 6,1 % - 18-ден 24 жасқа дейін, 40,1 % 25-тен 44 жасқа дейін, 24,8 % 45-тен 64 жасқа дейін және 14,4 % — ы 65 жастан жоғары. Орташа жасы — 39 жыл. Әрбір 100 әйелге 93,0 ерден келеді. Ерлердің орташа жылдық табысы 2000 жылы $55 689, әйелдердікі — $42 948.
Көлік[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Континент аралық I-10 трассасы Санта-Моникадан бастау алады, мұхитқа жақын және шығысқа жүргізілген. Санта-Мониканың өзінің Big Blue Bus (Үлкен Көк Автобус) атты жеке автобус компаниясы бар, ол сондай-ақ Батыс Лос-Анджелес, Пасифик Палисайдс, Венецияға (Venice) және Калифорния университеті, Лос-Анджелес (UCLA) аумағында қызмет көрсетеді.
Санта-Моникада әуежай бар — Санта-Моника Әуежайы.
Экономика[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Санта-Монике бірнеше ірі кәсіпорын орналасқан: бейне ойындар өндіретін "Activision" және "Naughty Dog", еншілес компаниясы LowerMyBill.com, Experian, Business.com , Apple, Microsoft, Yahoo, Google, Universal Music Group және MTV филиалдары бар.
Бұрынғы компаниялардан "Дуглас Эиркрафтты" (Douglas Aircraft), оны Боинг жұтқан, "MySpace"-ты (қазіргі Беверли-Хиллзде орналасқан) атауға болады.
Мәдениет және ойын-сауық[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Санта-Моникада бірнеше мұражай орналасқан: Мұра Мұражайы (Santa Monica Heritage Museum), Өнер Мұражайы (Santa Monica Museum of Art). 1961 бастап 1968 жыл аралығында қалалық концерттік залында (Santa Monica Civic Auditorium) Оскар жүлдесін тапсыру рәсімі өтетін болған[2].
Санта-Моникадағы "Majestic" көне кинотеатр 1994 жылғы жер сілкінісінен кейін жабық. 2010 жылы қазан айының соңында Санта-Моникада бес кинотеатр жұмыс істейді[3], оның екеуі (Aero Theater және Criterion Theater) сонау 30-шы жылдары салынды.
Санта-Моникада Ұлыбритания және Ирландия шыққандар көп тұрады, тіпті барлық Лос-Анджелестегіден де қарағанда көп, сондықтан қалада көптеген британдық және ирландық пабтар бар. Олардың көбінде американдық футболдан басқа Ағылшын премьер-лигасынан матчтар көрсетеді.
Колорадо-авенюдің басында атақты Пирс Санта-Моника орналасқан, қолданыстағы оған қазірдің өзінде жүз жылдан астам уақыт болған. Әр күз сайын Santa Monica Pier саябағында "Санта-Моника Дәмі фестивалі" өтеді[4], жергілікті мейрамханаларда дайындалған азық-түлік және сусындарды байқап көруге болады.
Санта-Моникада туғандар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қызықты фактілер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Linkin Park тобының Санта-Моникадағы Линкольн Парк есімімен аталған.
- Savage Garden тобының "Santa Monica" атты әні бар.
- Осылай аталатын Bedouin Soundclash тобының сондай-ақ және Theory of a Deadman тобының әні бар.
- Санта-Моника Midnight Club Los Angeles, Vampire The Masquerade — Bloodlines, Command & Conquer: Red Alert 3, GTA: San Andreas, Tony Hawk's American Wastelend, Fahrenheit, GTA V бейнеойындарында бар.
- Санта-Моника бульвар төрт қаланы: Санта-Мониканы, Лос-Анджелес, Беверли-Хиллз және Батыс Голливудты қиып өтеді.
- Санта-Моника әуежайының авиацияның шағын жеке мұражай коллекциясында Як-3 ұшағы бар (2014 жылы желтоқсан айында қайтарылды), ол Ферапонт Головатыйдың қаржысына сатып алынған, онымен гвардия майоры Еремин 1944—1945 жылдары жазда соғысқан. Берлин үстіндегі соңғы неміс ұшағы қағылды. Бұрын бұл Як-3 А. С. Яковлевтың СКБ мұражайында сақталды.
- "Полицейлер велосипедпен немесе "Пасифик" арнайы бөлімі" (түпнұсқада: Pacific Blue) сериалы Санта-Моникада орын алады.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Santa Monica (city) QuickFacts from the US Census Bureau Мұрағатталған 15 тамыздың 2012 жылы.
- ↑ Официальный сайт Премии Американской Киноакадемии («Оскар») Мұрағатталған 8 сәуірдің 2010 жылы. (ағыл.)
- ↑ Мувифон (ағыл.)
- ↑ «Вкус Санта-Моники» Мұрағатталған 14 наурыздың 2018 жылы.
Сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Santa Monica, California
