Сейвал
| Сейвал | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  | ||||||||||||||||||
| Амандық күйі | ||||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||||
| Balaenoptera borealis Рене Примевэр Лессон, 1828 | ||||||||||||||||||
 Кіші түрлері
| ||||||||||||||||||
| Синонимдері | ||||||||||||||||||
|
Сейвал (лат. Balaenoptera borealis) – Balaenopteridae тұқымдасының киты, мұртты киттердің ішінде үлкендігі жағынан үшінші орын алады.
Жалпы сипаттама[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сей китінің ұзындығы 14-15 метр, салмағы шамамен 20 тонна. Антрактида мұхитында тіршілік ететін мұндай киттердің ұзындығы 21 метрге дейін жетеді, ал салмағы 30 тоннаға дейін тартады. Басының көлемі, жүзбеқанаты китке қарағанда кішірек және көк китке қарағанда дөңестеу болып келеді. Басқа киттерден ерекшелігі оның тұмсығы мен кеуде жүзбеқанатының бір-біріне жақын орналасқандығында. Жүзбеқанаттары үлкен емес, кеудесінде 50 шақты ойығы мен ақшыл, бозғылт мұртшасы бар.
Таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Суық және субтропиктік аймақтардан басқа, барлық мұхиттар мен теңіздерде тіршілік етеді. Жаз айларында субполярлық аймақта тіршілік етуге бейімделген.
Өмір сүру ұзақтығын денесіндегі қабаттары арқылы білуге болады. Олар шамамен 65 жыл өмір сүреді. Киттәрізділердің ішіндегі ең жылдам жүзгіш кит болып есептелді. Сағатына 50 шақырымға дейін жүзеді. Әдетте жалғыз немесе 2-5 кит болып жүреді, көбінесе қорегін табу мақсатында топтасып тіршілік етеді. Аналық кит бір ғана ұрпақты өмірге алып келеді. Ұрпағы анасымен 6-9 ай бірге жүреді. Сей киттер 2-3 жылда бір рет ұрпақ алып келеді[2]. Олардың денесінің төрттен бір бөлігін үлкен бастары иемденеді. Жұптасып та, жеке де жүзе береді. Олар қаракөз шаяндармен қоректенеді. Шаяндар көп жерлерде ондап топтанып жүреді. Аналықтары бойы 4,5 метр болатын бір баладан босанады. Анасының сүтімен қоректенетін балақанның бойы жарты жылда 9 метрге дейін өседі.[3]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Reilly, S.B., Bannister, J.L., Best, P.B., Brown, M., Brownell Jr., R.L., Butterworth, D.S., Clapham, P.J., Cooke, J., Donovan, G.P., Urbán, J. & Zerbini, A.N. (2008). Balaenoptera borealis. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 7 қазан 2008.
- ↑ Акулалар, Дельфиндер және киттер .-Алматы: "Аруна" баспасы. -Сер: "1100 қызықты деректер" ISBN 978-9965-26-553-2
- ↑ Жануарлар әлемінің үлкен атласы,«Алматыкітап» баспасы. 2000 жыл ISBN 2078-6727
