Шаған (Жайық алабы)

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Шаған өзені
Жайық су алабы
Жайық су алабы
Сипаттамасы
Ұзындығы 264 км
Су алабының
ауданы
7530 км²
Су алабы Жайық
Су ағысы
Бастауы Ресей аумағындағы Жалпы Сырт қыратындағы бұлақтар
 • Координаттары 52°04′08″ с. е. 51°47′10″ ш. б. / 52.06889° с. е. 51.78611° ш. б. / 52.06889; 51.78611 (G) (O) (Я) (T)
Сағасы Жайық
 • Орналасқан жері Орал қаласы тұсы
 • Координаттары 51°10′37″ с. е. 51°20′58″ ш. б. / 51.17694° с. е. 51.34944° ш. б. / 51.17694; 51.34944 (G) (O) (Я)Координаттар: 51°10′37″ с. е. 51°20′58″ ш. б. / 51.17694° с. е. 51.34944° ш. б. / 51.17694; 51.34944 (G) (O) (Я) (T)
Орналасуы
Ел  Қазақстан
 Ресей
Аймақ Ресейдің Орынбор, Қазақстанның Батыс Қазақстан облыстары аумағы
 Басқа мағыналар үшін Шаған деген бетті қараңыз.

ШағанЖайық алабындағы өзен.

Географиялық орны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ресейдің Орынбор, Қазақстанның Батыс Қазақстан облыстары аумағындағы өзен.

Бастауы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ресей аумағында Жалпы Сырт қыратындағы бұлақтардан басталып, Орал қаласы тұсында (Қазақстанда) Жайыққа құяды.

Гидрологиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ұзындығы 264 км, су жиналатын алабы 7530 км2. Кішігірім 23 саласы бар. Аңғары сағасынан 40 — 42 км қашықтықта ғана айқын байқалады, ені 2 - 3 км, жағалық еңістігі 3 - 5°, қалған бөліктерінде байқалмайды. Жайылымы Крутая өзені құйғанға дейін бір жағадан екіншісіне ауысып отырады, ені 300 м-ге дейін, одан төменде жайылымы Жайықтың аңғарын қамтыған. Ені 8 км-дей, бірнеше ескі арналар мен өзектер тілімдеген. Арнасы айқын қалыптасқан, жағалары негізінен жарқабақты. Көктемде тасып, жазғы-күзгі кезеңде сабасына түседі, қыста мұз қатады. Көктемгі су тасу кезінде су деңгейі 10 — 13 м-ге дейін көтеріледі. Негізінен жауын-шашын, аздап жер асты суымен толығады. Суының минералдылығы көктемгі су тасу кезеңінде 50 — 150 мг/л-ден жазда 300 — 700 мг/л-ге, қыста 500 — 1500 мг/л-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа су ағымы Новенькое ауылы тұсында 9,94 м3/с. Суында ақмарқа, көксерке, табан, сазан, бекіре, шоқыр балықтары мекендейді. Өзен бойында орналасқан елді мекендерді, Орал қаласын ауыз сумен қамтамасыз етеді, егістік, шабындық суаруға пайдаланылады.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]