Қарашақаздар

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Қарашақаздар
Канада қарашақазы (Branta canadensis)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Қазтәрізділер
Тұқымдасы: Үйрек
Кіші тұқымдасы: Қаздар
Тегі: Branta
Scopoli, 1769
Түрлері

Branta bernicla
Branta canadensis
Branta hutchinsii
Branta leucopsis
Branta ruficollis
Branta sandvicensis
and see text

Синонимдері

Nesochen Salvadori, 1895

Қарашақаз (лат. (Branta) - қазтәрізділер отрядының үйректер тұқымдасына жататын құс.


Қазақстанда Солтүстік Қазақстанда, Зайсан ойпатында, Сілеті көлінің маңында, Наурызым қорығы мен Алматы қаласының маңындағы сарқынды су қоймасы - Сорбұлақ көлінде кездеседі. Қарашақаздың екі түрі: дара қаз - ТМД елдерінде, тундра мен орманды-тундрада; ақ бетті қараша қаз - Жаңа Жердің Оңтүстік аралында таралған. Канадтық қарашақаз ТМД елдерінің жерінде ұялайды. Олар тундраның құрғақ жерлерінде сирек шоғырланып орналасады. Ақ бетті қарашақаз Қызыл кітапқа енгізілген.[1][2]

Сипаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • Дене тұрқы қаздан кіші (62 см):
  • * қанатының ұзындығы 36-см-дей, жайғанда 124 см-дей;
  • * құйрығының ұзындығы 11 см.;
  • * салмағы 1,5-2,5 кг.
  • Басы, мойыны және төсі қара, мойнында жіңішке сақина тәрізді ақ жолағы болады, сондай-ақ құйрығының астыңғы жағы ақ. Ұшқанда алдынан қарағанда қара, артынан - ақ түсті болып көрінеді.
  • Батпақты, сазды жерлерде ұялайды. Ұясын құрғақ жерге шұңқыр жасап салады, оның ішіне мамық төсейді.
  • Қорегі - су өсімдіктері, астық тұқымдастары. Егістік жерлерде дәнді дақылдармен қоректенеді.
  • Қарашақаз жыл құсы. Топталып ұшып, ұзақ уақытқа жұп құрады.
  • Ұшып келісімен сәуір-мамыр айларында мекиені 3-6 жұмыртқа (қоңырлау келген) салып шайқайды, кежегі ұяны қорғайды. Балапандарын қанаты қатайғанша мекиені мен кежегі бірге ертіп жүреді.
  • Қазан-қараша айларында қыстау үшін Иран, Ирак, Үндістан және тропиктік, субтропиктік аймақтарға ұшып кетеді.

Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
  2. Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. — Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5