От құмырсқа
| Solenopsis | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Үлгілік түрі | ||||||||||||||||
| Atta geminata Фабриций, 1804 |
От құмырсқалар (лат. Solenopsis) — әлемнің әр түкпірінде мекендейтін 200-ден астам түрін қамтитын құмырсқалар тұқымдасы.
Сыртқы келбеті[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ұсақ құмырсқалардың дене мөлшері — 1-5 мм. Бұл түрлердің түсі ақшыл сарыдан қызыл-қоңыр және қоңыр-қараға дейін өзгереді. Дене үш бөліктен тұрады: бас, кеуде және құрсақ, үш жұп мүше және жұп антенна. Метастернум проподеальды тікенектерсіз дөңгелектенеді. Жұмысшылар мен аналықтардың антенналары 10-11 сегментті, аталықтардың антенналары 12-13 сегментті. Пальп формуласы: 1.2. Мономорфты, диморфты және жоғары полиморфты түрлері бар. От құмырсқаларында бір құмырсқа илеуінен әртүрлі өлшемдегі особьтарды кездестіруге болады.
Ерекшеліктері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Әдеттегі отты құмырсқалар колониясы көбінесе ашық жерлерде құмырсқа илеулерін салады және негізінен өсімдіктердің жас өскіндерімен, тұқымдармен және сирек жағдайларда крикеттермен қоректенеді. От құмырсқалары көбінесе кішкентай жануарларға шабуыл жасайды және олардың өліміне әкелуі мүмкін. Көптеген басқа құмырсқалардан айырмашылығы: олар тістеп, содан кейін жараға қышқыл жібереді, отты құмырсқалар денеге тіреу үшін ғана шағады, содан кейін құрсақ аймағында орналасқан шағудың көмегімен улы алкалоидты улы соленопсинді енгізеді. Пиперидин класына жатады. Адамды бұлай тістегенде ауырады және оттың күйіп қалуына ұқсайды. Соның арқасында бұл құмырсқалар сондай атау алды. Тіпті жоғары сезімталдығы бар адамдар бұлай тістегеннің салдарынан өліп те кетуі мүмкін. Удың инсектицидтік және антибиотикалық әсері бар. Зерттеушілер құмырсқалар оны микроорганизмдерден қорғау үшін балапанға шашады деп сенеді.
Генетикасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Хромосомалардың диплоидты жиынтығы — 2n = 22, 32, 38.
Жүйелігі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
200-ге жуық түрі бар, олардың ішінде Solenopsis saevissima ерекше тобына улы шағуымен әйгілі от құмырсқалары жатады. 2018 жылы бұл топ қайта жіктелді.