Питирим Сорокин

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Питирим Александрович Сорокин (1889 жылы Вологодск губерниясы, Турья елді мекені[1] - 1968 жыл 10 ақпан, Винчестер, Массачусетс, АҚШ) - орыс-американ әлеуметтанушысы, әлеуметтік стратификацияны және әлеуметтік мобильділік теориясының негізін салушылардың бірі болып саналады.1930 — 1959 жж. аралығында Гарвард университетінің социология факультетінің деканы болған.[2][3]

Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Балалық шағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Питирим Сорокин 21 қаңтар 1889 жылы Вологодск губерниясы, Турья елді мекенінде туған. Әкесі Александр Сорокин қолөнерші ретінде шіркеуде реставратор ретінде жұмыс жасаған. Анасы Пелагея Васильевна шаруаның қызы болған, баласы туғаннан кейін бес жылдан кейін қайтыс болған. Питирим ағасы Василиймен бірге әкесінен қолөнершілікке үйренген. Ағасы екеуі шіркеулерде реставрациялық жұмыс жасап, кезбе өмір сүрген. Сорокиннің өзінің айтуы бойынша әкесі көп ішетін болған

Петроградтағы оқу[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Революция кезеңі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Кеңес Үкіметі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Кеңес Үкіметі көптеген белгілі ғалымдардың жұмысына кедергі келтіріп, оқу орындарында сабақ беруіне тыйым салды. Тыйым салумен қатар оларды абақтарға қамап, бірақ сосын елден 10 күннің ішінде шығып кетуге мүмкіндік берді және Кеңес Үкіметіне рұқсатынсыз қайта оралуға болмайтынын айтты. Бұл мәліметті Лев Троцкий өзінің "Правдадағы" мақаласында жария етті.

Эмиграция[өңдеу | қайнарын өңдеу]

"Қызыл террордың" аяусыз машинасы Сорокинді де айналып өтпеді. Сорокин беріліп тұрған мүмкіндікті пайдаланып, 1922 жылдың 23 қыркүйек күні пойызбен Чехословакияға аттанды. Чехословак елінен қолдау тапқан Сорокин Прагадағы Шарль университетінде дәріс оқи бастайды. Чехословак елінен көптеген орыс ғалымдары пана табады. Сорокин Прагада жүріп көптеген ғалымдармен танысып, ой бөліседі. Иллинойс университетінің социологы Хейес пен Висконсин университетінің ғалымы Росс Сорокинді Америкаға шақырады.

АҚШ[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1923 жылы қазақ айында Сорокин итальяндық "Марта Вашингтон" кемесіне отырып, Бостонға жетеді. Бостон арқылы Нью-Йоркке барып, "орыс студенттеріне көмек көрсету" ұйымынан көмек сұрайды. Нью-Йоркте жүріп Сорокин эммиграцияда жүрген белгілі орыс интеллегенциясымен және американ ғалымдарымен тез тіл табысып кетеді. Орыс революциясы жайында оқу орындарын дәріс оқып жүріп,

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. П. А. Сорокин в своей автобиографическом романе «Долгий путь» указывает 21 қаңтар 1889 ж. датой своего рождения. Однако согласно метрической записи турьинской Воскресенской церкви он родился 23 қаңтар 1889 ж. (4 ақпан по новому стилю) и 24 қаңтар был окрещен. См. П. А. Сорокин Долгий путь. Автобиографический роман. — Сыктывкар, 1991, С.267.
  2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б. ISBN 9965-808-89-9
  3. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7