Подгорица
| Қала | ||||||
| Подгорица | ||||||
| черногор. -{Подгорица, Podgorica}- | ||||||
| ||||||
| ||||||
| Әкімшілігі | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ел | ||||||
| Статусы |
Астана | |||||
| Ішкі бөлінісі |
2 қалалық қауым | |||||
| Мэр |
Славолюб Стиепович | |||||
| Тарихы мен географиясы | ||||||
| Координаттары |
42°26′23″ с. е. 19°15′58″ ш. б. / 42.43972° с. е. 19.26611° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°26′23″ с. е. 19°15′58″ ш. б. / 42.43972° с. е. 19.26611° ш. б. (G) (O) (Я) | |||||
| Алғашқы дерек | ||||||
| Бұрынғы атаулары |
Бирзиминум, Рибница, Богуртлен, Титоград | |||||
| Жер аумағы |
225 км² | |||||
| Орталығының биiктігі |
49 м | |||||
| Климаты |
субтропикалық | |||||
| Уақыт белдеуі | ||||||
| Тұрғындары | ||||||
| Тұрғыны |
156 169[1] адам (2011) | |||||
| Тығыздығы |
671 адам/км² | |||||
| Агломерация |
▲ 185 937 (2011) | |||||
| Сандық идентификаторлары | ||||||
| Телефон коды |
+382 20 | |||||
| Пошта индексі |
81000 | |||||
| Автомобиль коды |
PG | |||||
Подгорица шекарасы
| ||||||
 Ортаққордағы санаты: Подгорица | ||||||
Подгорица (черногор. -{По̀дгорица/Pòdgorica}-) — бір атаулы муниципалитеттің, халқының саны бойынша ірі қала Черногорияның әкімшілік орталығы және оның іскерлік астанасы. Елдің конституциясының 7 бабына сәйкес Черногорияның астанасы Цетине қаласы болып табылады. Алайда көптеген мемлекеттік мекемелер, сол сияқты үкімет және парламент конституцияда Черногорияның «басты қаласы» ретінде айқындалғандай, Подгорицеде орналасқан.
Жалпы сипаттамасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Подгорица – Черногорияның әкімшілік, экономикалық, және өнеркәсіптік орталығы, сол сияқты көліктік торабы.
Подгорица өзеннің құйылысында, шұрайлы жер, жазық (Черногорияға аса сай боп келмейтін) далада орналасқан. Өзінің атауымен қала оның тарихи орталығын аспандататын бірнеше биік емес төбелерге міндет артады, олардың«Горица» деп аталады.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Заманауи Подгорицаға алғашқы қоныстану тас ғасырында-ақ болған еді. Біздің заманымызға дейін мұнда иллириялық тайпалар өмір сүрген болатын, кейін бұл жерді римдіктер басып алды. Олар қаланы Бирзиминиум (Birziminium) деген атаумен негізін қалады.
Подгорицадан 3 км арақашықтықта Диоклей атты римдіктер қаласының қираған үйіндісі жатыр. Римдік император Диоклетиан (жобалап алғанда, оның есімі «диоклеец») осы жердің тумасы болып есептелген. Кейін славяндар кезінде Диоклей атауы Дукляға айналды. Осылай барлық аудан аталып кетті.
Қала негізі қаланған уақыттан батапмаңызды сауда жолдарының торабына (Зета, Морача, Рибница және Ситница өзендері) айналды және Скадар көлі мен Адриятия теңізіне алыс емес шұрайлы жері мен қолайлы климатында орналасты.
V ғасырда мұнда славян тайпалары орналасты. Олар өз мемлекеттерінің негізін қалады, үнемі Византиямен соғыса жүріп, жағалауда тұрған Рибница атты өзен атауымен аталған қаланы тұрғызды. Алғашқы рет бұл атау Неманичей династиясындағы сербтер королдігінің басқарушылығы кезеңінде еске алынады. Қаланың маңыздылығы Адриятия теңізіне, ары қарай Батыс елдерге алып келетін сауда жолының орналасуымен анықталады. Подгорица атауы алғашқы рет 1326 жылы Котор мұрағатындағы сот құжаттарында кездетіріледі. Қала Дубровник пен Сербияның арасында, ол уақыттың өзінде жанды сауда жүргізілгендіктен бай болды.
Черногория және Югославия Патшалығы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
1878 жылы Берлин конгресінен кейін, Подгорица Черногория князьдігіне қосылып, Османлы басқармасының төрт ғасырының аяқталуын және Подгорица мен Черногорияның жаңа дәуірінің басталуын белгіледі. капитал концентрациясының алғашқы нысандары жолдар барлық көрші қалаларға салынды кезде, 1902 жылы көрген, және темекі Подгорица алғашқы маңызды коммерциялық өнім болды. Содан кейін 1904 жылы Зетска деп аталатын жинақ банкі бірінші маңызды қаржы институтын құрды, және ол жақын арада Podgorička Bank-ға айналады.
Бірінші дүниежүзілік соғыс Черногорияның жаңадан жарияланған Патшалығының ең үлкен қаласы болған Подгорица үшін серпінді дамудың аяқталуын белгіледі. елдің қалған сияқты еді Подгорица 1916 жылғы 1918 Аустрия-Мажарстан, иеленді.
1918 жылы одақтастар босатылғаннан кейін, Черногория Сербия Патшалығы мен біріктіріліп, сербтер, хорваттар мен словендердің Корольдігіне кіргендіктен, дау-дамайсыз Подгорица Ассамблеясы Черногорияның мемлекеттілігінің аяқталуын белгіледі. Интервар кезеңінде Подгорица халқы 13 мыңға жуық болды.
Екінші дүниежүзілік соғыс[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Подгорица ауыр зардап шеккен. Қала соғыс кезінде 70-тен астам рет бомбалады, оны жермен соқтығысып, 4,1 мыңнан астам адам қаза тапты. 1944 жылғы 19 желтоқсанда қала босатылды. 90-шы жылдары Югославияның ыдырауымен қайта қалпына келтірілді және Сербия мен Черногория федералды мемлекетке кірген 1992 жылғы 2 сәуірде Подгорица есімі қалпына келтірілді.
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Подгорица ауыр зардап шеккен. Қала соғыс кезінде 70-тен астам рет бомбалады,[2] оны жермен соқтығысып, 4,1 мыңнан астам адам қаза тапты. 1944 жылғы 19 желтоқсанда қала босатылды. 90-шы жылдары Югославияның ыдырауымен қайта қалпына келтірілді және Сербия және Черногория федералды мемлекетке кірген 1992 жылғы 2 сәуірде Подгорица есімі қалпына келтірілді.
Климаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Халқы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
| Жыл | Қала халқы саны |
,Муниципалитет халқы саны |
|---|---|---|
| 1948 | ||
| 1953 | ||
| 1961 | ||
| 1971 | ||
| 1981 | ||
| 1991 | ||
| 2003 |
Экономикасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Мәдениеті мен БАҚ[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Білім мен ғылым[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Діні[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сәулет өнері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Туысқан қалалар[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Montenegrin 2011 census. Monstat (2011).
- ↑ Boban Novović Glavni grad je 47 godina nosio pogrešno ime: Kako je Titovgrad postao Titograd? (Serbian) (via Wayback Machine). Vijesti. Басты дереккөзінен мұрағатталған 6 қазан 2018.
