Полисинтетикалық тілдер
Полисинтетикалық тілдер[1] (грек. polі — көп, synthesіs — біріктіру, тіркестіру, құрастыру) — морфологиялық тұрғыдан тұтас тұлғаланатын тілдер. Полисинтетикалық тілдерді инкорпоративті тілдер (лат. бірдемеге қосылып кету не өзіне қосып алу) деп те атайды. В.Гумбольдт тілдерді типол. тұрғыдан жіктей келе, инкорпоративті түрін енгізген болатын. Мұндай тілдерде сөйлем күрделі бір сөзден тұрады, олар өз ішінде түбір мен қосымша морфемаға жіктеледі, жымдасып-кірігіп бүтіндей бір сөз-сөйлем ретінде бір-ақ айтылады. Полисинтетикалық тілдерге палеоазия (чукот, коряк, алютор, ительмен, юкагир, нихви, камчадал, т.б.) және америка үндістері (алгонкин, ирокез, дакота, атабас, ацтек, майя, киче, кекчи, гуаран, кечуа, т.б.) тілдері жатады. Мыс., чукот тілінде Ты-тор-тан-пылвынты-пойгы-пэляркин деген бір сөйлем, мағынасы: Мен өзімнің жаңа соғылған жақсы металл жебемді қалдырамын. Полисинтетикалық тілдерде сөздер мен сөз тіркестері аффикстер арқылы жасалады, бірақ ондай агглютинацияның ара жігін ажырату қиын. Мұндай құбылыс көрінісін неміс тілінен де кездестіруге болады. Палеоазиат тобына жататын нивх тілінде сөйлем негізгі екі мүшеден — субъект пен предикаттан ғана құралады.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005. ISBN 9965-409-88-9
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |