Шу-Іле антиклинорийі
Шу-Іле антиклинорийі - Шу-Іле таулы өлкесін қараушы каледондық құрылым. Оның ұзындығы 350 км, ені 80-100 км. Ядросы протерозойдың гнейс-амфибиолитті кешенінен және рифейдің метаморфтанған жанартаулық шөгінді қабаттарынан, қанаттары төменгі палеозой тау жыныстарынан түзілген. Синклинорийлік белдемдері жоғары ордовиктің терригендік теңіз шөгінділерінен, девондық орогендік жанартаулық кесекті молассасынан жаралған. төменгі палеозоймен сәйкес солтүстік-батыс бағытта созылған қатпарлықтары көбінесе брахи пішінді. Герцин қатпарлықтары тектоникалық жарықтармен грабен-синклиналдарға бөлінген. Олар жоғарғы девон, төменгі карбонның теңіз шөгінділеріне толған, баяу қатпарланған және каледон құрылымдарына шалыс орналасқан. Шу-Іле антиклинорийі солтүстік-батыс бағытта созылған ірі терең жарылымдар (Жалайыр - Найман, Сарытума, т.б.) жіктеледі. Осы жарылымдарды бойлап көптеген ультранегізді, габбро-плагиогранитті ірі интрузиялар енген. Төменгі палеозой шөгінділерімен түсті металдар, темір, марганец, ванадий, фосфорит шоғырлары байланысқан. гранит интрузиялары маңында алтын кездеседі.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қазақстан ұлттық энциклопедия. 9 том. Алматы, 2007.