Қайталама қос сөздер

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Бір түбірдің екі рет кайталануынан жасалған қос сөздер қайталама қос сөздер деп аталады. Олардың жасалу жолдары мынадай: 1) қосымшасыз және қосымшалы түбірдің түгелдей қайталануы, мысалы тау-тау астып, көре-көре көсем боласың, сөйлей-сөйлей шешен боласың, үсті басы су-су болып жатыр, алпамсадай-алпамсадай жігіттер, т. б.; 2) бір сыңары қосымшалы, бір сыңары қосымшасыз бір түбірдің қайталануы, мысалы: көзбе-көз айтту, ауыл- ауылды аралады, өз-өзінен қысылды, жүзбе-жүз көрісті, т. б.; 3) бір түбірдің әр түрлі қосымша жалғанып қайталануы, мысалы: өз-өзіне айтты, қолды-қолына, ерні-ерніне жұқпады, айтып-айтпай не керек, орынды- орынсыз күлме, барар-бармасымды кім біледі, т. б.; 4) екінші сыңары бірінші сыңарына еліктеу мәнінде келіп, дауыссыз дыбыстан басталатын сөздің бірінші дауыссыз дыбысының орнына және дауысты дыбыстан басталатын сөздің алдына м, п, с дыбыстары қосылып жасалуы, мысалы: ет-мет, шай-пай, түйе-мүйе, ат-мат, т. б.; 5) еліктеуіш сөздің екінші сыңары кейбір дыбыстық өзгерістерге ұшырап қайталануы, мысалы: тарс-турс дыбыс шықты, жалт-жұлт етті, найзагай жарқ-журқ етті, т. б.; 6) түбір сөздің алдынан күшейткіш буын қосылып айтылуы, мысалы: үп-үлкен, қып-қызыл, теп-тегіс т. б.