Экзистенциалдық әлеуметтану

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Экзистенциалдық әлеуметтану - негізінен, әлеуметтанудың американдық меқтебі (атап айтқанда, Батыс жағалаудың), ол ортодокстық әлеуметтанудың ғылыми нүсқаларының көпшілігін тіркеу нөтижесінде дүниеге келді. Оның түптамыры еуропалық философиялық экзистенциализм тұжырымдамаларында, атап айтканда оның Сорен Киркегард, Фридрих Ницше, Мартин Хайдеттер және Жан Поль Сартр секілді обьеқтілердің түжырымдамаларында, сондай-ақ Хассерл мен Шюцтің "феноменология тұжырыщамаларында жатыр деп мәлімдейді. Ағарту дөуірінің ұлы зандары жаңа теорияның дамуына жәрдемдесуі мүмкін делінеді. Бұл орайда өмірді каз-қалпында, мазасыздану, тіпті қорқыныні сияқты сезімдерімен қоса қарастыру қажеттігіне шүбә келгірілмейді. Осынау бағыт жақтастарының кейбір еңбеқтеріне сенсек, әлемнің ешқандай мағынасы жоқ, әлеуметтанушы адамдар өзінің өмірімен, қоршаған ортаны түсіне бастайтын процестерді зерттеуге тиіс. Бұл тұрғыдан алғанда Макс Вебердің философиялық тұжырымдамаларымен және символикалық интеракционизммен (тегінде, неғүрлым анық) біршама ұқсастық бар. Мысалы, Эдвард Тириакьянның еңбектеріңце осы ой айтылды. Экзистенциалдық әлеуметтанудың ей осы заманғы жақтастары күнделікті өмір тәжірибесімен жақын танысуға ерекше көңіл бөледі. 1970 жылы жарияланған екі кітап осынау жаңа әлеуметтануға анықтама берді. Джек Дуглас еңбектерінің жинағында әлеуметтанудағы дәстұрлі бағыттар мен бірқатар жаңа ағымдар арасындағы айырма- шылықкөрсетіледі, ал Стенфорд М.Лаймон мен Маовин Б.Скотт "A Sociology'" атты еңбегінде уақыт және пайда туралы очерктерін жариялады, олар жаңа жолдарды, сондай-ақ оларды зерттеу салаларын атап көрсетеді. Джек Дуглас пен Дж. Джонсонның, Дж. Кортабен А.Фонтэннің еңбектерінде неғүрлым жаңа еңбектері осынау позицияны дамытты. Экзистенциалдық әлеуметтану адамды, барлық қиындықтарды ескере отырып, табиғи қоршаған ортада зерттеу қажеттігін мәлімдейді. Мувдай зерттеулерге материалдық субстанциялар ретінде олардың төні мен сезімдері туралы түсінігімізді енгізу өбден маңызды; Бұлар әлеуметтануда жиі үмытылып кететін екі сала. Мысалға, ол тұрақты азапты зерттейді. Бүгінде Бұл дөстұрді әлеуметтанушылар ілуде біреуі ғана ұстанады. Ал сыншылар толып жатыр, олар экзистенциялық әлеуметтануды тағы бір бөлду-батпақ жасады, ол классикалық әлеуметтанудың негізгі проблемаларын шешуден қашады, сондай-ақ Еуропада талдап жасалған экзистенциялық философияның дәстүрлерін қарабайырлаңдырады деп айыптайды.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7