Мұрат Есенғалиұлы Құлманов

Мұрат Есенғалиұлы Құлманов 1945 жылы 2 қаңтарда Жамбыл облысының Луговое ауылында туған. Қазақ. Әкесі - Құлманов Есенғали Кұлманұлы, марқұм. Анасы - Құлманова Людмила Федоровна, марқұм. Ақтөбе мемлекеттік медицина институтының «Емдеу ісі» факультетін бітірген (1969), дәрігер-емдеуші. Медицина ғылымдарының кандидаты (1974), докторы (1988). Докторлық диссертациясының тақырыбы: «Қоршаған ортаның сапасына және сауықтыру шараларын негіздеуге байланысты халықтың денсаулығының көрсеткіштерін сандық бағалаудың аймақтық ерекшеліктері». Профессор (2009 жылдан). Қазақстан ұлттық жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі (2009 жылдан).

Мақалалар жинағының авторы: «On the activities of the sanitary epidemiological stations in the organization and implementation of food contamination control in the Kazakh Soviet Socialist Republic» (1980); ҚазКСР ДМ, АММИ методологиялық нұсқаулары: «Үрдіс экстраполяциясы негізінде қоршаған ортаның химиялық факторларының өзгеруін болжау әдістері» (1983); ҚазКСР ДМ, АММИ методологиялық нұсқаулары: «Халықтың денсаулық жағдайын қоршаған орта факторларымен зерттеу әдістері мен тәсілдері» (1984); Әдістемелік нұсқаулар: «Халық денсаулығының қозғалушы факторлардағы бағалау көрсеткіштерін зерттеу әдістері мен тәсілдері» (1989); Статистикалық материалдар жинағы: «Павлодар облысы халқының денсаулық жағдайы» (1993); 36 астам мақалалардың авторы, соның ішінде -

• «Таптырмайтын аминқышқылдары мен А дәрумендерінің жеткіліксіздігі жағдайындағы дәрумендер алмасуы»;
• «Сапалы теңгерімсіз тамақтану кезіндегі бауырдың атқарымдық күйі»;
• «Алматы қаласының СЭС тамақ өнімдерін бөгде заттармен ластануынан қорғау бойынша жұмыс тәжірибесі»;
• «Қазақстанның кейбір облыстарындағы жүгері дәндерінің афлотоксиндармен ластану жиілігі»;
• «Үрдіс экстраполяциясы негізінде қоршаған ортаның химиялық факторларының өзгеруін болжау әдістері»;
• «Алматы қаласы қоршаған орта жағдайларында өткір өкпе қабынуымен аурушылық»;
• «Қоршаған ортаның кейбір физикалық факторларын гигиеналық бағалау»;
• «Қоршаған ортаны сауықтыру және халықтың денсаулығын нығайту мен салауатты өмір салтын қалыптастыру бойынша «Профилактика» аймақтық кешенді салааралық ғылыми-тәжірибелік бағдарламасы туралы»;
• «Павлодар облысы халқының денсаулығы мен қоршаған орта жағдайын кешенді зерттеу бойынша зерттеулердің негізгі бағыттары»;
• «Семей ядролық полигонының қызметінің медициналық-экологиялық салдарларын зерттеу мәселелері»;
• «Experience of the Republica (Regional) centre of research and control of mycotoxin and contamination» және т.б. Алдын ала жасалған патентке ие «Моно және микстинфекцияларды емдеу және сауықтыруға арналған бактерицидті және вирулицидті фармацевтикалық құрал, бактериялық, вирустық және микстинфекцияларды сауықтыру және/немесе емдеу тәсілдері» (2004). Келесі патенттерге өтінімдер берілген:
• «Ветеринарлық препарат» (2007);
• «Биологиялық белсенді жемдік қоспа» (2007).

Қазақ, орыс және ағылшын тілдерін біледі. 1969 жылдан - акушер-гинеколог, Ақтөбе қаласының жедел жәрдем дәрігері. 1971 жылдан - ҚазКСР денсаулық сақтау министрінің көмекшісі. 1975 жылдан - Алматы қаласы Республикалық клиникалық ауруханасының бас дәрігері. 1977 жылдан - Алматы қалалық санэпидстанциясының бас дәрігері. 1980 жылдан - Копенгагендегі Бүкілресейлік денсаулық сақтау ұйымының еуропалық бюросының стипендиаты. ДДҰ сарапшысы. 1982 жылдан - ҚазКСР бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің орынбасары. 1987жылдан - Алматы қаласы Ғылыми-тәжірибелік бірлестіктің ұйымдастырушысы, жетекшісі (ҒТБ ЖШС). 1988 жылдан - БҰҰ жәрдемдесу Қазақ республикалық қауымдастығының ұйымдастырушысы және басшысы (БҰҰЖҚРҚ). 1991-1997 жылдары «Аль Барака Казахстан» Халықаралық банкінің басқарма төрағасы. 1996-1998 жылдары - «ЛУКойл-Қазақстан» мүнай компаниясы директорының орынбасары. 2004 жылдан - «Инфекцияға қарсы препараттардың ғылыми орталығы» РМК ұйымдастырушысы (Алматы қаласы). Арал теңізінің техногендік апатының медициналық мәселелерін халықаралық деңгейде көтерген, Арал теңізі мен халқын құтқару мәселелері бойынша бірнеше халықаралық конференциялар, семинарлар мен симпозиумдар ұйымдастырған (1988-1991). Бірнеше жылдар бойына Арал аймағының балаларын Италияның емдеу мекемелерінде, Жерорта теңізінің курорттарында емдеуді ұйымдастырған. Бірнеше жыл қатарынан құрып бара жатқан аймақтың емдеу-сауықтыру мекемелеріне емдеу диагностикалық жабдықтарды демеушілік жеткізу ұйымдастырған. Бірнеше рет «Қарқара» халықаралық жәрмеңкелерін ұйымдастырды және өткізді (1994). 1996 жылдан бастап вирустық және бактериялық инфекцияларға қарсы күресудің жаңа дәрілік құралдарын жасаумен айналысып келеді; 2002 жылдан - Шу қарасорасын дәрілік препараттарға қайта өңдеу бойынша жобаны жүзеге асырып отыр. КСРО Мемлекеттік жоспары сыйлығының лауреаты (1985). ХШЖК алтын медалімен марапатталған (1985).

• Діни көзқарасы - мұсылман.
• Қазақстанның болашағы туралы болжамы - «Гүлденген ел».
• Хоббиі - аңшылық, тау шаңғысы, музыка аспаптарында ойнау (саксафон, контрабас).
• Сүйіп оқитын әдебиеті - А.П. Чехов, М. Горький.