Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі (ҚР ҰЭМ)
Қазақстан елтаңбасы
Жалпы мағлұмат
Құзыреті	Қазақстан
Құрылған уақыты	қаңтар 1993 жыл (тұңғыш құрылды) 6 тамыз 2014 жыл (қайта құрылды, қазіргі түрі)
Оның алдындағы мекеме	Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
Мекемені басқарады	Қазақстан үкіметі
Штаб-пәтері	010000, Астана, Есіл ауданы, Мәңгілік Ел даңғылы, Министрліктер үйі, 8-үй, 7-кіреберіс
Қызметкерлер саны	513
Министрі	Нұрлан Байбазаров
Бірінші вице-министрі	Тимур Жақсылықов
Ресми сайты
gov.kz/memleket/entities/economy

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі — Қазақстан үкіметі құрамына енетін орталық атқарушы орган, елдегі экономикаға, салық және бюджет саясатына және тағы басқа салалардағы функцияларға жауапты.

Тарихы

1993 жылғы қаңтарда министрліктің тұңғыш «прототипі» — Экономика министрлігі құрылған, тұңғыш министрі Бейсенбай Ізтелеуов болған. 1997 жылы ол Экономика және сауда министрлігі, ал 1999 жылғы қазанда Экономика министрлігі болып қайта құрылды. 2000 жылы ол Экономика және сауда министрлігі болып қайта құрылды.

Қазақстан президентінің «Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару жүйесiн одан әрi жетілдіру шаралары туралы» 2002 жылғы 28 тамыздағы №931 Жарлығымен Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлігінен – экономикалық жоспарлау, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінен – бюджетті жоспарлау функциясы және ҚР Президенті жанындағы Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінен – стратегиялық жоспарлау функцияларының бірігуі негізінде Қазақстан Республикасы Экономика және бюджетті жоспарлау министрлігі құрылды.

Экономика және бюджетті жоспарлау министрі лауазымына Қайрат Келімбетов тағайындалып, Министрлікті 3 жыл бойы басқарды.

2005 жылы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Орынбасары қызметін қоса атқара отырып, Министрлік басшылығына Кәрім Мәсімов тағайындалды.

2006 жылы Кәрім Қажымқанұлы Мәсімовті премьер-министр қызметіне бекіткеннен кейін, Министр-Премьер-Министрдің Орынбасары лауазымына Аслан Мусин тағайындалды.

Аслан Мусин Премьер-Министрдің Орынбасары лауазымына бекітілгеннен кейін, 2007 жылғы тамызда Экономика және бюджетті жоспарлау министрі болып Бақыт Сұлтанов, Жауапты хатшы – Дина Шәженова, Вице-министрлер – Лена Мағауияқызы Қармазина, Марат Әпсеметұлы Құсайынов, Ғалымжан Олжайұлы Пірматов тағайындалды.^{[дереккөзі?]}

Қазақстан президентінің 2010 жылғы 12 наурыздағы жарлығына сәйкес сауда саласындағы функциялар мен құзыреттері тапсырыла отырып, Экономика және бюджетті жоспарлау министрлігі Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігі болып қайта құрылды. Министр лауазымына Жанар Айтжанова тағайындалды.

2011 жылғы сәуірде ҚР Премьер-Министрі К.Қ. Мәсімов Экономикалық даму және сауда министрлігі ұжымына жаңа Министр – Қайрат Келімбетовті таныстырды.

Президенттің 2011 жылғы 16 сәуірдегі жарлығымен Жанар Айтжанова Қазақстан Республикасы Экономикалық интеграция істері жөніндегі министрі болып тағайындалды. ҚР Экономикалық интеграция істері жөніндегі министрінің қызметі Қазақстанның Кеден одағы мен ЕурАзЭҚ аясындағы Бірыңғай экономикалық кеңістік жұмысына қатысуды қамтамасыз етуге, сондай-ақ Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше болуы бойынша келіссөздер жүргізуге бағытталған. Экономикалық интеграция жөніндегі жұмыс органының функцияларын Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігінің жекелеген құрылымдық бөлімшелері атқарады.

Мемлекет басшысының «Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы» жарлығына сәйкес, 2011 жылғы 12 тамызда Экономикалық даму және сауда министрлігіне бірқатар қосымша қызметтер мен өкілеттіктер тапсырылды: бюджет және салық саласындағы саясатты әзірлеу және қалыптастыру, кеден ісі саласындағы саясат, табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар, бәсекелестікті қорғау мен монополиялық қызметті шектеу саласындағы саясатты әзірлеу және қалыптастыру мәселелері.

Аталмыш жарлық бойынша үкіметтің қаулысымен 2011 жылғы 23 қыркүйекте ауылдық аймақтарды дамыту бойынша қызметтердің іске асырылуын күшейту үшін Өңірлерді дамыту комитеті және жеке кәсіпкерлік субъектілерінің құқығын қорғауға бағытталған Қазақстан Республикасы заңнамаларының сақталуын бақылау бойынша қызметті жүзеге асыру үшін Кәсіпкерлікті дамыту комитеті құрылды.

2012 жылғы қаңтарда Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрі болып Бақытжан Сағынтаев тағайындалды. Министр Бақытжан Сағынтаевтың басшылығымен өңірлік дамудың, «Бизнестің жол картасы 2020», «Халықтық IPO» бағдарламаларының жаңа бағыттарын айқындап, бірқатар құжаттар қабылданды.

2012 жылғы 25 қыркүйектегі президенттің жарлығына сәйкес Бақытжан Сағынтаев «Нұр отан» ХДП төрағасының бірінші орынбасары болып тағайындалып, Экономикалық даму және сауда министрі қызметіне Ерболат Досаев келді.

2013 жылғы 16 қаңтарда Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы мемлекеттік басқару жүйесiн одан әрi жетілдіру шаралары туралы» жарлығына сәйкес Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігі Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі болып өзгертілді.

2014 жылғы 6 тамызда Президент Жарлығымен Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі бюджеттік жоспарлау саласындағы функциялар мен өкілеттіктерді қоспағанда Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігінің, Өңірлік даму министрлігінің, мемлекеттік материалдық резервті қалыптастыру және дамыту саласындағы Төтенше жағдайлар министрлігінің, ҚР Статистика агенттігінің, Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің, Бәсекелестікті қорғау агенттігінің (Монополияға қарсы агенттік) және Тұтынушылардың құқықтарын қорғау агенттігінің функциялары мен өкілеттіктері беріле отырып Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі құрылды. Ерболат Досаев министрліктің басшысы болып тағайындалды.

ҚР Үкіметінің 2014 жылғы 14 тамыздағы № 933 қаулысымен Ұлттық экономика министрлігінің Статистика, Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау, Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеттері, сонымен бірге Өңірлік даму министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті мен Жер ресурстарын басқару комитеті біріктіріліп, министрліктің Құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері және жер ресурстарын басқару комитеті құрылды.

ҚР Үкіметінің 2016 жылғы 18 мамырдағы № 295 қаулысымен Ұлттық экономика министрлігінің Құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері және жер ресурстарын басқару комитеті екіге бөлінді. Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті министрлік құрамында қалып, Жер ресурстарын басқару комитеті Ауыл шаруашылығы министрлігіне берілді.

ҚР Үкіметінің 2017 жылғы 15 ақпандағы № 70 қаулысымен Ұлттық экономика министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті Инвестициялар және даму министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті болып өзгертілді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінен Денсаулық сақтау министрлігінің Қоғамдық денсаулық сақтау комитеті бөлініп шығып, Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті мен Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетінің қосылуы нәтижесінде Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті құрылды.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 17 Жарлығымен Ұлттық экономика министрлігінің ішкі және сыртқы сауда саясатын қалыптастыру және іске асыру, халықаралық экономикалық интеграция, тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы функциялары мен өкілеттіктері жаңадан құрылған Сауда және интеграция министрлігіне берілді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 10 шілдедегі № 497 қаулысымен Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті үшке бөлінді. Бәсекелестікті қорғау және дамыту комитеті мен Табиғи монополияларды реттеу комитеті Ұлттық экономика министрлігінің құрамында қалса, Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті Сауда және интеграция министрлігіне өтті.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2020 жылғы 8 қыркүйектегі № 407 Жарлығымен министрліктен екі агенттік бөлініп шықты:

• Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі құрылып, оған стратегиялық жоспарлау және мемлекеттік статистикалық қызмет салаларындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің функциялары мен өкілеттіктері берілді.
• Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі құрылып, оған тиісті тауар нарықтарында бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу, мемлекеттік монополия саласына жатқызылған қызметті бақылау мен реттеу саласындағы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің функциялары мен өкілеттіктері берілді.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2020 жылғы 5 қазандағы № 427 Жарлығымен Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы болып қайта құрылды.

ҚР Үкіметінің 2020 жылғы 2 желтоқсандағы № 813 қаулысымен Президент Жарлығына орай Ұлттық экономика министрлігінің Бәсекелестікті қорғау және дамыту комитеті мен Статистика комитеті таратылды.

Міндеттері

Ұлттық экономика министрлігі елдегі стратегиялық жоспарлау, салық және бюджет саясаты, сондай-ақ кеден ісі саласындағы саясат, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу және борыш, мемлекеттік-жекешелік әріптестік, мемлекеттік инвестициялық жобалар, бәсекелестікті қорғау және монополиялық қызметті шектеу, табиғи монополиялар мен реттелетін нарықтар, халықаралық экономикалық және қаржы қатынастары, оның ішінде халықаралық экономикалық интеграцияны реттеу, сыртқы сауда қызметін реттеу және дамыту, сауда қызметін реттеу, мемлекеттік активтерді басқару, оның ішінде корпоративтік басқару сапасын арттыру, мемлекеттік басқару жүйесін дамыту, мемлекеттік қызметтер көрсету саласындағы мемлекеттік саясатты дамыту, жұмылдыру даярлығы және жұмылдыру, халықтың көші-қоны, мемлекеттік материалдық резерв жұмыстарын атқарады.

Комитеттері

Министрліктің бір ғана комитеті бар:

• Табиғи монополияларды реттеу комитеті

Қарамағындағы мекемелер

• «Экономикалық зерттеулер институты» АҚ
• «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ
• «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингі» АҚ
• «Микрография ғылыми-зерттеу институты» РММ

Министрлер тізімі

№	Суреті	Аты-жөні (Өмір сүрген жылдары)	Қызметі		Партиясы		Үкімет басшысы
Экономика министрлігі (1993–1997)
1		Бейсенбай Ізтелеуов (1949 туған)	қаңтар 1993	ақпан 1994		белгісіз	Терещенко
2		Марс Үркімбаев (1939–2012)	ақпан 1994	қыркүйек 1994		белгісіз	Терещенко
3		Алтай Тілеубердин (1949 туған)	қазан 1994	қараша 1995		Нұр Отан	Қажыгелдин
4		Өмірзақ Шөкеев (1964 туған)	қараша 1995	наурыз 1997		Нұр Отан	Қажыгелдин
Экономика және сауда министрлігі (1997)
1		Өмірзақ Шөкеев (1964 туған)	наурыз 1997	қазан 1997		Нұр Отан	Қажыгелдин
Экономика министрлігі (1999–2000)
5		Жақсыбек Құлекеев (1957 туған)	13 қазан 1999	желтоқсан 2000		белгісіз	Балғымбаев Тоқаев
Экономика және сауда министрлігі (2000–2002)
6		Жақсыбек Құлекеев (1957 туған)	желтоқсан 2000	қаңтар 2002		белгісіз	Тоқаев
7		Мәжит Есенбаев (1949 туған)	қаңтар 2002	тамыз 2002		Нұр Отан	Тасмағамбетов
Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі (2002–2010)
1		Қайрат Келімбетов (1949 туған)	28 тамыз 2002	18 сәуір 2006		Нұр Отан	Тасмағамбетов Даниал Ахметов
2		Кәрім Мәсімов (1965 туған)	20 сәуір 2006	қазан 2006		Нұр Отан	Даниал Ахметов
3		Аслан Мусин (1954 туған)	қазан 2006	тамыз 2007		Нұр Отан	Даниал Ахметов Мәсімов I
4		Бақыт Сұлтанов (1971 туған)	тамыз 2007	12 наурыз 2010		Нұр Отан	Мәсімов I
Экономикалық даму және сауда министрлігі (2010–2013)
1		Жанар Айтжанова (1965 туған)	12 наурыз 2010	8 сәуір 2011		белгісіз	Мәсімов I
2		Қайрат Келімбетов (1969 туған)	11 сәуір 2011	20 қаңтар 2012		Нұр Отан	Мәсімов I
3		Бақытжан Сағынтаев (1963 туған)	20 қаңтар 2012	24 қыркүйек 2012		Нұр Отан	Мәсімов I
4		Ерболат Досаев (1970 туған)	25 қыркүйек 2012	16 қаңтар 2013		белгісіз	Ахметов
Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі (2013–2014)
1		Ерболат Досаев (1970 туған)	16 қаңтар 2013	6 тамыз 2014		белгісіз	Ахметов Мәсімов II
Ұлттық экономика министрлігі (2014 бері)
1		Ерболат Досаев (1970 туған)	6 тамыз 2014	5 мамыр 2016		белгісіз	Мәсімов II
2		Қуандық Бишімбаев (1980 туған)	6 мамыр 2016	28 желтоқсан 2016		белгісіз	Мәсімов II Сағынтаев
3		Тимур Сүлейменов (1978 туған)	28 желтоқсан 2016	21 ақпан 2019		белгісіз	Мамин I
4		Руслан Дәленов (1975 туған)	25 ақпан 2019	18 қаңтар 2021		Нұр Отан	Мамин I
5		Әсет Ерғалиев (1986 туған)	18 қаңтар 2021	5 қаңтар 2022		белгісіз	Мамин II
6		Әлібек Қуантыров (1983 туған)	11 қаңтар 2022	6 ақпан 2024		Аманат	Смайылов I Смайылов II
7		Нұрлан Байбазаров (1975 туған)	6 ақпан 2024	—		белгісіз	Бектенов