Тосып алу

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Тосып алу (Перехват) — тасаланған объектілерге әуе қарсыласын жібермеу мақсатында оларға қарсы жойғыш ұшақтардың (жойғыштар тобының) ұшуы. Тосып алу аэродромдағы кезекші жағдай және өуедегі кезекші жағдай болып бөлінеді. Бірінші түрінде жер үсті радилокациялық жүйемен немесе әуе барлауымен нысана байқалганда жойғыш ұшақтар оларға қарсы ұшып шығады, ал екінші түрінде жойғыш ұшақтар есептелген уақыт мерзімі ішінде әуеде кезекшілік атқарады. Аэродромдағы кезекші жағдайда тосып алуда жойғыш авиация күштері үнемделеді, бірақ оларды қолдану әрқашан мүмкін бола бермейді, өйткені жойғыш-ұшақтар дер кезінде нысаналарды, әсіресе төменгі биіктіктерде ұшатын нысаналарды тосып алуга кейде үлгере алмайды. Әуедегі кезекші жағдайда тосып алуда алыс қашықтықтағы шептердегі нысаналарды жойғыш-ұшақтармен шабуылдау қамтамасыз етіледі, бірақ мұндай тосып алу күштер мен құралдардың көп жұмсалуын талап етеді.[1]

Тосып алу аймағы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тосып алу аймағы (Зона перехвата) — әуе кеністігі шегінде жойғыштың экипажы әуе нысанасын көздеп жоятын аумақ. Тосып алу аймағы көлемі мен орналасуы жойғыштардың (әуеде, аэродромда) бастапқы жагдайына, оларды ұрысқа енгізу бағытына, қолданудағы жою құралдарына, маневр жасау мүмкіндігіне, әуе нысаналары мен жойғыштар жылдамдықтарының арақатынасына, әуедегі нысаналардың ұшу бағыты мен биіктігіне байланысты.

Тосып алу шебі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тосып алу шебі (Рубеж перехвата) — жойғыштар авиациясы өуе қарсыласын тосып алып, жоятын шеп. Тосып алу шебі бүркемеленген обьектіден қашықтату әуе қарсыласын табу қашықтығына, өз жойғыш ұшақтары мен қарсылас ұшақтарының тактикалық-техникалық сипатына, қарсылас туралы мәліметтерді жинау, шешім кабылдау мен жойғыштарға міндет қоюға кететін уақытқа және тосып алу жүргізілетін жағдайға байланысты.

Тосып алуды автоматты басқару құралдары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Тосып алуды автоматты басқару құралдары (Средетва автоматического управления перехватом) — қарсыластың ұшақтарын тосып алуды басқаруға, ӘШҚҚ жүйесінің радиолокациялық станцияларынан түсетін хабарларды автоматты (электрондық есептегіш машиналармен) өңдеуге арналған радиоэлектрондық құралдар кешені. Осы құралдармен өңделген әмірлік сигналдар зениттік ракетаның және тосып алушы ұшақтардың атысын баеқаратын құралдарға беріліп, әскери тосып алу құралдары автоматты түрде сол жағдайда тиімді траекторияға бағытталады.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы:"Мектеп" ААҚ , 2001