Хосе Рауль Капабланка
| Хосе Рауль Капабланка | |
| ис. José Raúl Capablanca | |
 Хосе Рауль Капабланка (1931) | |
| Мемлекеттер | |
|---|---|
| Туған кездегі есімі |
Хосе Рауль Капабланка-и-Граупера |
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Марапаттары мен сыйлықтары |
Шахматтан әлем чемпионы (1921—1927) |
Хосе Рауль Капабланка[1] (19 қараша, 1888, Гавана, Куба – 8 наурыз, 1942, Нью-Йорк, АҚШ) – кубалық шахматшы, шахматтан 2-ші әлем чемпионы (1921 жылы Ласкермен кездесуде титулды жеңіп алды, 1927 жылы Алехиннен жеңілді), шахмат теоретигі, дипломат.
1910–1930 жылдардағы әлемдегі ең мықты шахматшылардың бірі, көптеген халықаралық турнирлердің жеңімпазы. Өзінің ең үздік жылдары Капабланка қателіктер жібермейтін «шахмат машинасы» атағына ие болды. Жоғары деңгейде өткен ресми кездесулерде (1909 жылдан бастап) Капабланка 34 ойында ғана жеңіліп, ал 1916 жылдан 1924 жылға дейін жеңмеген қалды.[2]
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Шахмат ойнауды төрт жасында әкесінен үйренген. 13 жасында матчтық кездесуде Хуан Корсоны ұтып, Кубаның чемпионы атанды. 1904 жылы Нью-Йоркке келіп, университетке түседі. Ол 1906 жылы Ласкер қатысқан турнирде бірінші орын алады, 1909 жылы АҚШ-тың чемпионы Фрэнк Маршаллды ұтады. Капабланка 1911 жылы Еуропадағы Сан-Себастьян турнирінде және 1913 жылы Нью-Йоркте өткен 3 турнирде бірінші, Гаванада өткен турнирде екінші орын алды. 1913 жылы Санкт-Петербургтегі консулдық жұмысқа тағайындалады. Ресей қалаларында шахматтық сеанстар беріп, бірнеше матчтар өткізді. Берлинде Ласкермен блиц-турнир өткізіп, жеңіске жетті. Мұнан соң Нью-Йорктегі (1919), Гастингстегі (1919) турнирлерде бірінші орын алды. 1921 жылы дүние жүзі чемпионы атағы үшін өткен Капабланка – Ласкер матчында 9:5 есебімен ұтқан Капабланка әлем чемпионы атағын жеңіп алды. 1922 жылы Лондонда өткен турнирде бас жүлдені еншіледі. 1927 жылы дүние жүзінің чемпионы атағы үшін өткен матчта 15,5:18,5 есебімен Алехинге ұтылды. Чемпиондық атақтан айрылған соң, турнирлерге жиі қатысты. 1931 жылы Эйвені матчтық кездесуде 6:4 есебімен жеңді. Ол өз өмірінде ресми түрде 562 партия ойнап, оның 317-cін ұтып, 38-інде ұтылды, ал 207 партияны тең аяқтады[3]. Кубалық шахматшының енгізген теориялық жаңалықтары мен ойын этюдтері осы күнге дейін құндылығын жоғалтқан жоқ.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
- ↑ Edward Winter. Chess Records Мұрағатталған 20 қаңтардың 2008 жылы..
- ↑ "Jose Raul Capablanca. chessgames.com. Chessgames Services LLC, n.d.
|
Бұл — тұлға туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
| Ізашары: Эмануил Ласкер |
Шахматтан әлем чемпионы 1921—1927 |
Ізбасары: Александр Алехин |
| ||||||||||
| Шахматтан әлем чемпиондары | ||
|---|---|---|
| 1993 жылға дейін | ||
  | ||
| 1993–2006 | ||
| ФИДЕ нұсқасы бойынша | PCA нұсқасы бойынша | |
| Анатолий Карпов | Александр Халифман | Вишванатан Ананд | Руслан Пономарёв | Рустам Касымджанов | Веселин Топалов | Гарри Каспаров | Владимир Крамник | |
| 2006 жылдан кейін | ||
| Владимир Крамник | Вишванатан Ананд | Магнус Карлсен | Дин Лижэнь | ||