Үлкен Шабақты

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Үлкен Шабақты
Морфометрия
Теңiз деңгейiнен биіктігі301,6 м
Өлшемі8,3 × 5,1 км
Ауданы25,5 км²
Тереңдігі33,3 м
Орташа тереңдігі10,8 м
Су алабы
Суды жинау ауданы150 км²
Құятын өзенКүркіреуік
Орналасуы
53°06′58″ с. е. 70°16′19″ ш. б. / 53.11611° с. е. 70.27194° ш. б. / 53.11611; 70.27194 (G) (O) (Я)Координаттар: 53°06′58″ с. е. 70°16′19″ ш. б. / 53.11611° с. е. 70.27194° ш. б. / 53.11611; 70.27194 (G) (O) (Я) (T)
Ел Қазақстан
АймақАқмола облысы
АуданБурабай ауданы
Үлкен Шабақты (Қазақстан)
Үлкен Шабақты
Үлкен Шабақты (Ақмола облысы)
Үлкен Шабақты

Үлкен ШабақтыКөкшетау қыратының солтүстік етегіндегі орналасқан тектоникалық көл. Теңіз деңгейінен 301,6 м биіктікте.

Географиялық орны

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Ақмола облысының Бурабай ауданы жерінде.

Гидрографикасы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Су айдыны 25,5 км2, ұзындығы 8,3 км, ені 5,1 км, орташа тереңдігі 10,8 м, ең терең жері 33,3 м.

Аумағы 1900 га, орташа тереңдігі 10 м, ең терең жері 24 м. Су жиналатын алабының (150 км2). Суы қарашаның ортасында қатады, мұздан 15-25 мамырда арылады. Көктемде еріген қар, жаңбыр және жер асты суымен толығады. Суы тұщы, ауыз суға, т.б. шаруашылық қажеттеріне пайдаланылады. Минералдылығы жазда 550 — 750 мг/л-ден қысқа қарай 1000 мг/л-ге дейін өзгереді.

Жер бедері

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Оңтүстік бөлігі Көкшетау қыратында, қалған бөлігі ұсақ шоқылықта жатыр. Оңтүстік жағасы биік, жарқабақты (18-20 м дейін). Солтүстік және шығыс жағалары жайпақ. Түпкі бедері күрделі. Терең шұңғымалар мен су асты қырқалары кезектесіп келеді. Кей жерлерде су асты қырқалары шағын аралдар түрінде көл бетіне шығып жатады (ең үлкен аралы 120 - 200 м). Көлге Бурабай көліненен ағып шығатын Күркіреуік (Громотуха) өзені құяды. Тереңдігі (38 м) мен үлкендігіне байланысты көлді Кіші Байкөл (Байкал) деп те атайды.

Ірі аралдарда қайың, тал, бұта және қарағай өседі. Түбі орталық бөлігінде лай-балшықты, жағаға жақын маңда тастақты. Көл беті таза, ашық. Су беті өсімдіктері (қоға, қамыс, елекшөп) тек таяз солтүстік-шығыс шығанақта ғана бар.

Кәсіпшілік мәні

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Балығының кәсіпшілік мәні бар. Негізінен торта, алабұға, мөңке ауланады. Сондай-ақ аққайран, тұқы балық, таутан мекендейді. Қолдан табан балық өсіріледі.