Абак
Абак(гр. abakіon, лат. abacub – тақта, есептеу тақтасы) –
- 1) арифметикалық есептер шығаруға арналған тақта. Есептеу амалдары әрбір жолына қойылған ұсақ тастар мен дөңгелек сүйектердің орнын ауыстыру арқылы орындалады;
- 2) номографияда – есептеуге арналған ерекше құрал.
Классикалық архитектура ордерлерінде абак әдетте шаршы үлгіде болып, шеті түзу (дорилік, ионилік ордерлер) немесе иілген (коринфтік ордер) түрде кездеседі.[1]
Есептеуіш құрал, параллель жатқан екі сырғанақ стержень мен бусинкадан тұрады. Бусинкалар ондық санды көрсетсе, стерженьдер – ондық разрядтқа сәйкес келеді. Абак ежелгі Вавилонда пайда болған, қазіргі таңдағы сандық калькулятордың негізі осы құралға негізделген. Орта ғасырларда Еуропа саудагерлері арасында және араб елінде кең қолданыста болған, бірақ уақыт өте келе араб сандары бар құрал қолданылып, абактың орнын басқан. 18 ғасырдан соң Еуропада да аз қолданыста болды, дегенмен Орталық Шығыс, Қытай және Жапонияда әлі де пайдаланылады.[2]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
- ↑ Encyclopedia Britannica ISBN 978-5-17-038532-4