Айован

Айован (Trachyspermum), ажгон — шатырша гүлділер тұқымдасына жататын бір жылдық шөптесін өсімдіктер. Африка мен Азияда 20-дан астам түрі белгілі.

Қазақстанда асханалық айован (T.ammі) аталатын түрі өседі. Ол суармалы егіншілікпен айналысатын оңтүстік аудандарда кездеседі, арық жағаларында жақсы өседі. Биіктігі 35-60 см, тамыры жұмыр, жіңішке, 1 м тереңдікке дейін кетеді. Сабағы қуыс, сыртынан қырлы, түксіз келеді. Жапырағы жұмыртқа пішінді, сұрғылт түсті, жиегі үш рет қауырсынша тілімделген, тілшелерінің ені 5 мм-ге жуық. Төменгі жапырақтары сағақты болады. Гүлдері ұсақ, ақ түсті, шатырша гүлшоғырына топтасқан. Мамыр айында гүлдеп, маусымда жеміс береді. Жемісі жұмыртқа тәрізді қабысқан. Айованды Үндістан мен Африка халықтары ежелден дәм-татымдық зат ретінде әртүрлі тағамдарға пайдаланады. Елімізде айованды қолдан өсіру қолға алынған.^[1]