Билер сайысы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Билер сайысы билердің даудамай мен билік үстінде айтатын үтқыр сөздері. Билер сайысы терминін алғаш рет М.Әуезов "Әдебиет тарихы" зерттеу еңбектерінде (1927) арнайы әңгіме етіп, ғылым айналымға енгізді. Ғалым билер сайысының шығу төркіні мен таралуын сөз ете отырып, оны төрт түрге жіктейді:

  • дау мен билікті қоса айткан билер сайысы. Бұған Бұқар жыраудың "Керей, Қайда барасың?" деген арнауын жатқызады;
  • екі бидің әділ билікке таласып айтқан сөздері. Бұл ретте Актайлақ бидің Бопы төремен билер сайысы үлгі етіледі;
  • жұмбақпен, түспалмен айтылған билер сайысы. Мұның мысалы ретінде Қарамеңде мен Кеңгірбай билер сайысы сөз болады;
  • жамандап яки мактап айтатын сөздер. Билер сайысының бұл түрі ретінде Сабырбай ақынның Солтабай төреге айтқан арнау сөзін мысал етеді. Билер сайысы кезінде билікке түсуші екі жақтың

бірдей сөз сайысуы шарт емес, кейде билік бір ғана жақтан да айтылады.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.ISBN 9965-26-096-6