Бұлқыншақ

Бұлқыншақ – сойған жылқының сан терісін істелетін ыдыс. Ыдыс жолаушыға арналады. Қанжығаға байланса да, иыққа салып жүрсе де үнемі қозғалып, ішіндегі қымыз шайқатылып жүретін болғандықтан, бұлқыншақ аталған. Бұлқыншақты Таулы Алтай өлкесіндегі Қосағаш қазақтары әлі де пайдаланады.

Жасалу жолдары

Оны жасау үшін жылқының сан терісін шашасына дейін бітеу сойып алады да саба әзірлегендей жолдардан өткізеді. Сан жағына сопақшалау етіп тері тігеді, ол пайдаланғанда астынғы жағына келеді. Аузына ағаштан, тоздан тығын жасайды да, ішіне күл толтырып, тығындап, көлеңкеге кептіреді. Әбден кепкен тері қатайып көнге айналады. Содан соң күлін төгіп тастап, ыдысты ыстайды. Әрі қарай шаймен жуып, ішіне бірнеше күн ашыған айран құйып қояды. Оны «шикі дәмін алу» деп атайды. Одан кейін пештің ысын (күйесін) жинап алып, оны суға шылап, теріні біраз уақыт соған салып қояды. Оны «құрымдау» дейді. Содан соң ыдыстың ішіне қайнаған сұйық май құйып шайқап алып, әрі қарай пайдалана беруге болады. Бұлқыншақты керегенің басына бауынан іліп қояды. Салт атпен жүргенде ердің алдыңғы қасына іледі немесе қанжығаға байлайды. Жаяу адам иығына асып жүреді. Бұл ыдыс малшы қауымның ыстық күндерде айран, шалап, қойыртпақ құюына мейлінше қолайлы.

Дереккөздер

“Қазақ энцклопедиясы II том”