Верховна Рада төрағасы
| Верховна Рада төрағасы укр. Голова Верховної Ради | |
.png){kind=small} | |
| Басшылық етеді | |
|---|---|
| Басқару түрі | |
| Кандидатура ұсынылады | |
| Тағайындалды | |
| Өкілеттігінің мерзімі |
5 жыл |
| Айлығы |
айына 21,144 гривня[1] |
.jpg)
Украина Верховна Радасының төрағасы (укр. Голова Верховної Ради України, сөзбе-сөз аударғанда Украина Жоғарғы Кеңесінің төрағасы) — Верховна Рада деп аталатын Украина парламентінің спикері.
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Төраға лауазымы 1937 жылғы 30 қаңтарда қабылданған Украин Кеңестік Социалистік Республикасының жаңа Конституциясымен бірге бекітілді. Украин КСР Жоғарғы Кеңесін басқарғандығынан лауазым Украин КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Төрағасы деп аталатын. Бұдан бұрын Украинадағы заң шығарушы органы Бүкілукраиналық орталық атқарушы комитет болды және оның спикері төрағасы (укр. Голова ЦВК УСРР) деп аталатын.
1991 жылы КСРО ыдырауы орын алды және нәтижесінде Украина өз тәуелсіздігіне қол жеткізді, сол себептен Украин КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Төрағасы лауазымы Верховна Рада төрағасы болып өзгертілді.
Міндеттері және өкілеттіктері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Украина Конституциясының 88-бабына сәйкес Верховна рада төрағасы:[2]
- парламент кездесулеріне төрағалық етуге;
- парламент қызметін ұйымдастыруға;
- Верховна рада бекіткен актілерге қолын қоюға, промульгация жасауға;
- Украинаның, я өзге де елдің билік органдарымен бірге болғанда Парламенттің өкілі болуға;
- парламент қызметкерлерінің жұмысын ұйымдастыруға құқылы.
Оған қоса төраға парламенттің арнайы сессияларын шақырта алады, президент вето қойған заң жобаларын Верховна рада ветоны еңсеруге үштен екі көпшілік дауыспен дауыс бергенде ғана енгізеді және Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс кеңесінің отырыстарына қатыса алады.[2]
Төраға мен оның екі орынбасары фракцияларды басқара алмайды.
Мемлекет басшысы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Украина президентінің қызметке жарамсыздығы кезінде оның міндетін атқарушысы Верховна рада төрағасы болады, жаңа сайлаудың ұйымдастыруына дейін ол шектелген құқыққа ие болып, мемлекет басшысы болады.[2] Уақытша президент болған парламент спикеріне:
- парламентті ыдыратуға;
- үкімет лауазымдарына үміткерлер ұсынуға;
- әскери шен, мемлекеттік ордендерді наградтауға;
- кешірім жасау құқығын қолдануға тыйым салынған.
Бұрынғы төрағалардың артықшылықтары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Верховна раданың бұрынғы төрағаларына бірнеше артықшылық беріледі. Қызметін аяқтаған парламенттің бұрынғы спикерлеріне Парламент ғимаратында кеңсе, ресми үкіметтік көлік және мемлекет қаржыландыратын кеңесші беріледі.[3]
Төрағалар тізімі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Цена парламентаризма: насколько эффективно и прозрачно Верховная Рада тратит деньги (укр.). АРГУМЕНТ (14 мамыр 2018). Мұрағат көшірмесі Wayback Machine мұрағатында
- ↑ a b c Конституція України (укр.). Уикиқайнар. Тексерілді, 25 желтоқсан 2023.
- ↑ Lytvyn makes himself well-provided till end of life (ағыл.). УНІАН (14 May 2009). Тексерілді, 25 желтоқсан 2023.