Гидроэлеватор

Гидроэлеватор (гидро.., және лат.elevator-көтеруші) - сұйық пен су қоспаларын айдайтын және жоғары көтеретін ағынды сорғы. Ол сопло, араластыру камерасы, диффузордан құралады (суретті қара). Гидроэлеватор жұмысы соплоға қысыммен келтірілген сұйықтық ағынының энергиясын пайдалануға негізделген. Су соплодан үлкен жылдамдықпен ағып шыққан кезде, оның қысымы күрт азаяды. Осының салдарынан араластыру камерасына тасымалданатын материал еніп, су ағынымен араласып, диффузорға жеткізіледі. Онда қоспаның жылдамдығы кемиді де, судың қысымы артады (су су ағынының кинетикалық энергиясының біразіы потенциалдық энергияға түрленеді). Сол себепті қоспа құбырлар арқылы әрі қарай көтеріледі. Гидроэлеватор - қарапайым құрал. П.ә.коэфф. 20-25%-тен аспайды. Гидроэлеватор су қоспаларын едеуір қашықтыққа (бірнеше жүз метрге дейін) жеткізу үшін, тау-кен және құрылыс жұмыстарын гидромеханикаландыру, байыту, комбайн өндірісі қалдықтарын тазарту, құм, жарықшақ тасты тасымалдау, тереңнен су тарту, сұйықтан бөлініп алған қоймалжыңды басқа жаққа айдау, т.б. үшін пайдаланылады.

Гидроэлеватортар Қазақ су ғылыми-зерттеу институтында, Тараз мемлекеттік университетінде зерттелуде (Ә.Жанғары, Ә.Әбдіманапов, Ж.Қасымбеков, И.Сейтасанов, т.б.). Гидроэлеваторлардағы процестерді тиімді басқару үшін ұсынылған арынды ағынды қабылдау камерасына бұрап шығару, арынсыз сұйықты бұрап сору және екі ағынды да бұралған күйінде араластырып айдау әдістері эжекция коэффициентін едәуір жоғарлатты.