Екпін қарқыны

Екпін (tempus - уақыт), музыкада - шығарманы орындау кезіндегі жылдамдық қарқыны. Музыкалық шығарма мен оның жеке бөлімінің екпіні әдетте итальянша атаумен белгіленеді. 17 - 18 ғасырлардан бастап Екпіннің негізгі 3 түрі қалыптасады: жай екпін (largo, lento, adagio, т.б.); орташа екпін (andante, moderato, т.б.); жылдам: екпін (аllegro, vivo, рresto, т.б.). Бұл терминдер алғашқыда шығарманың жалпы характерін де (мысалы, аllegro - көңілді, largo - шалқыта) білдірді. Кейде екпін белгілі музыкалық шығарманың мінезін ("марш немесе вальс екпінінде", т.б.) көрсетеді. Музыкалық шығарманы баяулата немесе күшейте түсетін қосымша екпінде (molto - өте, тым; ma non troppo - тым жай, жылдам емес) қолданылады. Музыкалық шығарманың ерекше мәнерлілікті керек ететін жеке фразалары мен пассаждары кейде негізгі екпіннен ауытқуды керек етеді. Мысалы, жылдамдату, тездету - ассelerando, strengendo; бәсеңдету - rаllеntando, ritenuto; кенеттен шапшаңдату - piu mosso; кенеттен баяулату - meno mosso; бастапқы екпінге қайтып оралу - tempo рrimo атауларымен белгіленеді.