Жазғытұрым қылтиған бір жауқазын...

«Жазғытұрым қылтиған бір жауқазын...» - Абайдың 1896 ж. шығарған өлеңі. Көлемі 10 жол. Ақын бүл елеңін ез ауылына сіңісіп кеткен ноғай Ғабитхан молданың баласы Ғабидоллаға арнап шығарған. Ел арасында сауда-саттық жасап, мал тапқанына мастанып, әр нәрсені керген, білімді кісімсіп, отырған жұртқа кезек бермей, сез таластыра берген Ғабидоллаға (1862-1932) сез арасында ескертпе ретінде айтқан. Жаңсақ мінез танытқан жас жігітті қатал айыптап, мінеп-секпей, сабырлы ақыл мен са- басына түсірмек ниеті байқалады. Өлеңнің 6 жолдан тұратын алғашқы бөлігі әңгіме үстінде айта салған мысал сияқты. Онда ақын жазғытұрым қылтиып өскен жауқазынның өз өмірінің қысқалығына қарамай бәйтерекке жетпек болып, ақырында бетегеден де аса алмай, күз түскен соң тамырын суық шалып, солатынын айтады. Аз уақыт жылы күнге мәз болған байғұстың мүшкіл халін әжуа етеді. Ақын одан әрі, елеңнің 4 жолдық екінші бөлігінде қол жетпеске қол созған сондай жасты өзінің де көп кергенін, бірақ солардың құрғақ сөз қуып «боламын» деп жүргенде, жалыны сеніп, түк шығара алмай қартаятынына өкініш білдіреді. Абай жол-жөнекей айтылған байсалды әңгімесімен ұшқалақ Ғабидолланы мақтамен бауыздаған. Өлеңге үңіліңкіреп қараған кісі бәйтерек кейпіндегі ақын тұлғасын, жауқазындай жарбиған, қуыс кеуде, желөкпе жастың бейнесін көреді. Өлең 11 буынды қара өлең үйқасымен жазылғанмен, 10 тармақ бірыңғай үндестікке қүрылып, түтас шумақ ретінде кідіріссіз оқылады. Алғаш рет Абай шығармаларының 1933 жылғы жинағына енгізілген. Кейінгі басылымдарында ешқандай текстол. езгеріс байқалмайды. Өлең араб, ағылшын, орыс т.б. тілдерге аударылған.