Жерқазар

Жерқазар-сүтқоректілер класы кеміргіштер отрядының бір тұқымдасы.Африка халықтары жерқазарларды <<құм күшіктері>> деп атайды.Кения,Эфиопия және Сомалидің өсімдігі калың далалық жерлерінде тіршілік етеді.Әжім басқан,түксіз жалаңаш жұмыр денесіне қарап жерқазарды титімдей моржға ұқсатуға болады.Сексен шақты жерқазар бірігіп жүреді.Өсімдік тамырлары мен түбірлерін іздеп,жерді қазып тастайды.Титімдей көздері тек жарық пен қараңғыны ғана ажырата алады.Күрек тістері-өте үлкен,олар үнемі өсіп,астыңғы тіс пен үстіңгі тіс бір-бірін қайралып,өткірленіп тұрады.Құлағы кішкентай.Мұрты мен денесінің әр жерінде қылтиған қылшықтарды айтпағанда,терісі-түксіз,жалаңаш.Жаңа туған баланың терісіндей алқызыл түсті.Жалаңаш жерқазарды экватордың шөптесін аймақтары мен саванналарынан кездестіруге болады.Жалаңаш жерқазарлар күрек тістерін экскаватордың ожауындай пайдаланып,3-4 метр тереңдікте ұзыннан-ұзақ созылып (900 метрге дейін),бұтақтана тараған,бірнеше қабатты жерасты жолдарынан қазады.Олар өздері қазған шым-шытырық <<туннельдердің>> ішінде алға қарай да,артқа қарай да жүгіреді.Қолда асыраған жалаңаш жерқазар 25 жыл өмір сүрген.Жалаңаш жерқазардың латынша Bathyergidae деген атауы <<bathos>> <<тереңдік>>,<<ergon>> <<жұмысшы>> деген мағына береді.Жалаңаш жерқазардың бұлшық ет күшінің 25%-ы жақ сүйегінде.Өкпесі өте кішкентай.Өте баяу тыныс алады және ағзасындағы метаболизм (зат алмасу үдерісі) де баяу жүреді.Орташа дене бітімі 8-33 см аралығында.Салмағы-30 грамнан,1.8 келіге дейін.Жұмысшы жерқазарлар бүкіл әулетке ін қазып береді.== Дереккөздер ==