Жылу насостары
Жылу насосы - баламалы энергия көзінің бір түрі болып есптеледі. Ол жерде, су қоймаларында, технологиялық қалдықтарда жиналатын эенргияны қолдану арқылы жұмыс істейді. Энергетикалық дағдарыс дәуірінде күн батареясы, желгенераторлары, су генераторы, биогаз қондырғылары сияқты балама энергия көздерінің қатарында бұл технологияның (термальдық насостың(ТН)) да энергетикалық нарықта алатын орыны ерекше. ТН жасап шығару көлемі әлемде өте үлкен, шет елдерде 30 жылдан астам уақыт қолданыста келеді. Мысалы АҚШта жылына 1 млн. астам ТН шығарылады. Осы күндері осындай қондырғылар Балтық теңізінің жылулық энергиясын үйлерге айдау арқылы Стокгольмның бүткіл бір аудандарын жылытып отыр. Швеция өкіметінің айтуы бойынша 70%дық жылыту энергиясын термальдық насостардан алып отырса керек. Ұлыбританиямен және Германия елдерінде үйлерін ТН қоятын жануяларға өкімет тарапынан дотацияда қарастырылып қойған. Ал енді бұрынғы кеңес қазіргі ТМД нарығының консервативтілігіне (көп себептерге байланысты) қарамастан, жаңа технологиялар өте баяу болсада күнделікті өмірімізге, тіршілігімзге араласа бастады.
Қалай жұмыс істейді?... Айтып өткеніміздей термалдық насос яғни жылу насосы адамдарға жердің су қоймаларының жылуын қолдануға мүмкіншілік береді. Ал бұлардың температурасы (0-25°С) тан аспайтыны белгілі. Яғни бірден қолдана алмаймыз. Енді осы энергияны одан жоғарғы межеге (50–90 °С) жеткізу жағын жылу насосы қамтамасыз етеді, негізгі оның мақсаты суыту құрылғысы бола тұрсада. Бұл жердегі бар қулық тоңазытқышты керісінше пайдалану десекте болғандай. Жылу насоссының компрессорлық түрін қарастыралық. Жылу алмасу үш контурдың араснда жүрмек: сыртқы(бастапқы), насостық және жылу жүйесінің контурлары • Бастапқы контур ретінде скважинаға түсірілген полиэтилендік труба алынады. Ол трубамен қатпайтын суйықтық айланып жүреді. Топырақтың(жерқыртысының) жылыуының әсерінен ЖН екінші контурына +8 °С шамасында сұйықтық келеді(жердің жылуы). • Екінші контурдағы фреон температура 3°С тан асса болды сұйық күйден газкүйіне ауысады (өйткені бірінші контурдан +8°С келді). Әрі қарай газ күйіндегі фроен копрессорға барады, ал ол жерде газ қысым алып 6 есе қысылады. Дәл осы кезде оның температурасы +8°С тан +75°С ке жетеді, енді бұл жылу үшінші контурға беріледі –жылу жүйесі және ыстық сумен қамтамасз етеін жүйелерге 60-65°С тық жылулықпен кетеді.Бұл жылу алмасу циклінің бірінші бөлігі. • Жылыту контурына жылу беретін пайдалы жұмысын атқарып болып, фреон 30-40°С шамасына дейін салқындайды, бұл кезде де ол 26 атмосфералық қысымның астында болады. Енді, дроссельдің көмегімен газдың қысымы 4 атмосфераға шейін төмендейді де нәтижесінде айтарлықтай 0-3°С межесіне шейін салқындап, сұйыққа қайтадан айланады. • Жылу алмасу циклінің екінші бөлігінің аяғында, газдың екінші контурдағы төмендетілген температурасы бірінші контурдың жылу тасым алдағышына беріледі, ал ол болса жердің қыртысындағы жылуды сіңіріп қайтадан +8°С. Тік күйіне келеді де цикл жалғаса береді.
Бұл насостар: ашық циклді, жабық циклді, көлбеу(горизонтальный) жылу алмастырғышты, тік(вертикальный) жылуалмастырғышты болып бөлінеді