Жылу (физика)

Қысқаша мәлімет

ЖЫЛУ – денені құрайтын бөлшектердің (молекулалардың, атомдардың, электрондардың, фотондардың, т.б.) бейберекет (тәртіпсіз) қозғалысының бір түрі. Ж-дың сандық өлшемі ретінде жылу мөлшері алынады. Ж. мөлшері – жүйенің жылу алмасу кезінде (жүйенің сыртқы параметрлері өзгермеген жағдайда, мыс., көлемі, т.б.) алған не берген энергиясының мөлшері. Ж. мөлшері, жұмыс тәрізді, жүйенің ішкі энергиясы (U) өзгерісінің өлшемі болып есептеледі. Ж. алмасу кезінде, жүйе молекулаларының оны қоршаған дене молекулаларымен тікелей әсерлесуі (соқтығысуы) нәтижесінде, жүйенің ішкі энергиясы өзгереді. ішкі энергия (U) – күй параметрлерінің бір мәнді функциясы. Ал Ж. мөлшері (Q) физ. процесс кезіндегі ішкі энергияның (U) толық өзгерісінің бір ғана құраушысы болып есептеледі. Жүйеге берілетін Ж. мөлшері (Q), жұмыс тәрізді (A), жүйенің бастапқы күйден соңғы күйге ауысу тәсіліне тәуелді болады. Қайтымды процестерде, термодинамиканың екінші бастамасына сәйкес, элементар Ж. мөлшері (dQ) мынаған тең: dQ = TdS, мұндағы T – жүйенің абсолют температурасы, dS – жүйе энтропиясының өзгерісі. Сонымен, жүйеге берілетін Ж. – сол жүйеге берілетін белгілі бір энтропия мөлшерімен пара-пар. Ал жүйеден әкетілген Ж. энтропияның төмендеген шамасына тепе-тең болады. Жалпы жағдайда, қайтымсыз процестерде: dQ<TdS. Ж. мөлшері (Q) энергияның мынадай өлшеу бірліктерімен өлшенеді: джоуль (Дж), калория (кал).